EU ‘quay xe’ với lệnh cấm xe xăng, ngành ô tô thở phào

Liên minh châu Âu (EU) mới đây đã đề xuất nới lỏng các quy định về khí thải đối với ô tô mới, qua đó thực chất hủy bỏ lệnh cấm xe sử dụng động cơ đốt trong sau nhiều tháng chịu sức ép từ ngành công nghiệp ô tô.

Bước lùi của chính sách phản ánh xu hướng toàn cầu đang chùn lại trước các chính sách xanh khi chi phí chuyển đổi ngày càng hiện rõ.

Căng thẳng thương mại leo thang với Mỹ và Trung Quốc cũng buộc châu Âu ưu tiên hơn cho việc bảo vệ ngành công nghiệp nội khối. Dù EU vẫn có nghĩa vụ pháp lý đạt trung hòa carbon vào năm 2050, các Chính phủ và doanh nghiệp đang gia tăng kêu gọi sự linh hoạt hơn, cảnh báo các mục tiêu cứng nhắc có thể đe dọa ổn định kinh tế.

Theo đề xuất mới, Ủy ban châu Âu sẽ nới lỏng các tiêu chí từng nhằm chấm dứt việc bán xe xăng và diesel từ năm 2035. Thay vào đó, một số dòng xe hybrid sạc ngoài, xe điện có bộ mở rộng tầm hoạt động chạy bằng nhiên liệu và những công nghệ tương tự vẫn được phép lưu hành.

Cụ thể, mức cắt giảm khí thải trung bình của ô tô mới sẽ được điều chỉnh xuống còn 90% vào giữa thập niên tới, thay vì mục tiêu 100% như kế hoạch hiện tại. Đổi lại, các hãng xe sẽ phải bù đắp lượng phát thải bổ sung bằng cách sử dụng nhiên liệu carbon thấp, năng lượng tái tạo hoặc thép xanh sản xuất tại chỗ.

Đề xuất được các ủy viên EU thông qua trong tuần này, sau đó chuyển sang thảo luận tại Nghị viện châu Âu và Hội đồng EU. Mỗi cơ quan có quyền đề xuất sửa đổi, trước khi văn bản cuối cùng được đàm phán trong các cuộc thương lượng 3 bên giữa nghị viện, hội đồng và ủy ban.

Việc các hãng xe có thêm thời gian để chuyển sang xe điện hoàn toàn đang làm dấy lên lo ngại từ các tổ chức môi trường, cho rằng thay đổi này tạo ra những “kẽ hở” mới, làm suy yếu tham vọng khí hậu của châu Âu và khiến các nhà sản xuất ô tô chủ chốt tụt hậu hơn nữa so với Trung Quốc trong cuộc đua xe điện.

Thị trường ô tô Trung Quốc tiếp tục điện hóa với tốc độ cao, trong khi các thương hiệu nước ngoài dần bị lép vế tại thị trường ô tô lớn nhất thế giới – vốn từng là nguồn lợi nhuận quan trọng của các hãng phương Tây.

Ngay tại sân nhà, các hãng xe châu Âu cũng đang chịu sức ép cạnh tranh ngày càng lớn từ thương hiệu Trung Quốc, trong bối cảnh thuế nhập khẩu mới của EU chỉ mang lại mức bảo hộ hạn chế.

Diễn biến này đã kích hoạt làn sóng vận động hành lang mạnh mẽ từ Stellantis, Mercedes-Benz và nhiều hãng khác. Đức – nơi đặt trụ sở của Mercedes, Volkswagen và BMW – cũng thúc đẩy thay đổi nhằm hạ nhiệt căng thẳng chính trị và bảo vệ việc làm.

Đầu tháng này, 6 Thủ tướng, trong đó có Thủ tướng Italy Giorgia Meloni và Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, đã kêu gọi Ủy ban châu Âu cho phép xe hybrid sạc ngoài, xe dùng bộ mở rộng tầm hoạt động và công nghệ pin nhiên liệu tiếp tục được bán sau năm 2035. Đức cũng nỗ lực giảm nhẹ lệnh cấm nhằm bảo vệ các hãng xe trước áp lực từ thuế quan của Mỹ, cạnh tranh quốc tế gay gắt và nhu cầu suy yếu tại châu Âu.