HAGL và HNG: Khi bầu Đức đếm lợi nhuận, doanh nhân Trần Bá Dương vẫn chìm trong thua lỗ, nguyên nhân đến từ đâu?

CTCP Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico - UPCoM: HNG) vừa công bố kết quả kinh doanh quý III/2025 với doanh thu thuần đạt 214,4 tỷ đồng, tăng 52% so với cùng kỳ; chủ yếu đến từ bán mủ cao su 148,6 tỷ đồng, tăng 65% và trái cây 64,4 tỷ đồng, tăng 30%.

Tuy nhiên, lợi nhuận gộp chỉ đạt 6,4 tỷ đồng, dù vậy cũng cải thiện hơn quý III/2024 bán hàng dưới giá vốn. Công ty ghi nhận chi phí tài chính lên đến 134,4 tỷ đồng, tăng 17,4 tỷ đồng so với cùng kỳ, chủ yếu là chi phí lãi vay. Sau khi trừ các khoản chi phí khác, HNG lỗ sau thuế 118,9 tỷ đồng, đánh dấu quý thứ 18 liên tiếp thua lỗ.

Lũy kế 9 tháng năm 2025, HNG ghi nhận doanh thu 431,2 tỷ đồng và lỗ sau thuế 377,8 tỷ đồng.

Tính đến ngày 30/9, tổng tài sản của HNG đạt 19.136,3 tỷ đồng, song doanh nghiệp chỉ còn 6,1 tỷ đồng tiền mặt - một con số rất nhỏ so với quy mô hoạt động. Phần lớn tài sản nằm ở chi phí xây dựng dở dang 8.197 tỷ đồng, gồm: 4.362,2 tỷ đồng phát triển vườn cây ăn trái, 1.000 tỷ đồng phát triển vườn cây cao su, 1.141,4 tỷ đồng nuôi bò, 1.053,3 tỷ đồng xây nhà xưởng... Tiếp đến là tài sản cố định 5.396 tỷ đồng và hàng tồn kho 2.415,2 tỷ đồng.

Việc thua lỗ kéo dài khiến HNG gánh khoản lỗ lũy kế 9.762 tỷ đồng, kéo vốn chủ sở hữu giảm còn 1.601,1 tỷ đồng. Nguồn vốn hình thành tài sản chủ yếu đến từ khối nợ phải trả 17.535,2 tỷ đồng, trong đó nợ vay chiếm 10.238,4 tỷ đồng - gấp 6,4 lần vốn chủ sở hữu.

Trái ngược với HNG của ông Trần Bá Dương, CTCP Hoàng Anh Gia Lai (HoSE: HAG) của bầu Đức lại có 18 quý liên tiếp báo lãi, qua đó xóa sạch khoản lỗ lũy kế từng lên tới gần 7.500 tỷ đồng.

Gần nhất, quý III/2025, doanh nghiệp ghi nhận doanh thu 1.895 tỷ đồng và lãi sau thuế 432 tỷ đồng, lần lượt tăng 32% và 23% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng, doanh thu đạt hơn 5.600 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế vượt 1.312 tỷ đồng. Bầu Đức đặt mục tiêu lợi nhuận 5.000 tỷ đồng vào năm 2028.

Cùng làm nông nghiệp, bầu Đức và ông Trần Bá Dương có gì khác nhau?

Số phận trái ngược giữa hai công ty nông nghiệp của bầu Đức và ông Trần Bá Dương xuất phát từ 2 yếu tố chính:

Thứ nhất là mô hình kinh doanh. Sau nhiều lần thử nghiệm, HAG đã chọn đúng 2 loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao gồm chuối (ngắn ngày) và sầu riêng (lâu năm). Với dòng tiền ổn định từ 2 loại cây này, bầu Đức muốn lấn sân sang trồng cà phê lên với diện tích 10.000ha vào cuối năm 2027.

Trong khi đó, HNG vẫn bám trụ với cao su - loại cây có hiệu quả thấp, thường xuyên phải bán hàng dưới giá vốn. Lỗ gộp cộng với chi phí quản lý doanh nghiệp và lãi vay, khiến khó khăn ngày càng chồng chất.

Một điểm đáng chú ý, HNG đang chủ yếu bán sản phẩm cho Thaco Agri. Trong khi đó, HAG không phụ thuộc vào 1 khách hàng lớn nào cả.

Thứ hai là khả năng huy động vốn và tái cơ cấu nợ. Bầu Đức liên tục thực hiện các thương vụ như thuyết phục Eximbank xóa khoản lãi vay hơn 1.400 tỷ đồng năm 2023; phát hành 130 triệu cổ phiếu riêng lẻ, huy động 1.300 tỷ đồng năm 2024; hoán đổi khoản nợ 2.520 tỷ đồng thành cổ phiếu năm 2025...

Mới đây nhất, HAG công bố kế hoạch niêm yết 2 công ty con là Công ty TNHH Hưng Thắng Lợi Gia Lai và CTCP Gia Súc Lơ Pang trong giai đoạn 2026 - 2027 nhằm huy động thêm vốn. Các nỗ lực này giúp cải thiện dòng vốn kinh doanh và giảm chi phí lãi vay cho HAG.

Trái lại, HNG vẫn phụ thuộc vào nguồn vốn vay từ Thaco Agri mà chưa có biện pháp huy động mới. Cổ phiếu của doanh nghiệp đã bị hủy niêm yết trên HoSE, hiện giao dịch trên UPCoM với giá quanh 6.000 đồng/cp - dưới mệnh giá, khiến khả năng huy động vốn từ thị trường chứng khoán càng thêm khó khăn.

Về phía Thaco Agri, tình hình kinh doanh cũng không mấy khả quan. Doanh nghiệp ghi nhận lãi sau thuế 42 tỷ đồng trong năm 2023 và chỉ còn 10 tỷ đồng năm 2024, trong khi các năm trước đó liên tục thua lỗ: năm 2021 lỗ 514 tỷ đồng và năm 2022 lỗ 869 tỷ đồng.

Tính đến ngày 31/12/2024, vốn chủ sở hữu của Thaco Agri đạt 14.185 tỷ đồng, giảm nhẹ so với năm 2023. Tuy nhiên, nợ phải trả tăng mạnh lên 53.126 tỷ đồng, kéo tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu lên 3,75 lần - cao hơn đáng kể so với mức trung bình 2,5 - 2,6 lần trong các năm trước.