Hiệp hội 230 doanh nghiệp kiến nghị Thủ tướng xóa bỏ tình trạng 'mỗi xe điện một ổ cắm'

Hiệp hội Ô tô, Xe máy, Xe đạp Việt Nam (VAMOBA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, kiến nghị phát triển hệ thống trạm sạc xe điện theo hướng mở, nhằm thúc đẩy thị trường xe điện cạnh tranh, minh bạch và bền vững.

Theo Chủ tịch VAMOBA Phạm Cường, Việt Nam thời gian qua đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích giao thông điện hóa, tạo điều kiện để các tập đoàn và doanh nghiệp đầu tư mạnh vào hạ tầng sạc. Hàng nghìn trạm sạc đã được lắp đặt trên toàn quốc bởi các doanh nghiệp như V-Green (Vingroup), PVOIL - PV Power, TMT Motors, Dat Bike, EBOOST… góp phần tạo nền tảng cho quá trình chuyển đổi năng lượng.

Tuy nhiên, hệ thống trạm sạc hiện nay vẫn tồn tại hạn chế khi phần lớn chỉ phục vụ xe cùng thương hiệu, làm giảm khả năng tiếp cận của các doanh nghiệp khác. Thực trạng này có thể dẫn tới hình thành thế độc quyền hạ tầng, gây khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời thu hẹp quyền lựa chọn của người tiêu dùng.

Hiệp hội nhấn mạnh, hạ tầng sạc điện là tài sản công cộng mang tính chiến lược, gắn liền với an ninh năng lượng và phát triển bền vững của ngành công nghiệp xe điện quốc gia. Nếu để hình thành mô hình khép kín, Việt Nam có thể rơi vào tình trạng “khóa hệ sinh thái”, phụ thuộc vào một số tập đoàn lớn và đánh mất cơ hội phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước.

Ngược lại, việc xây dựng hệ thống trạm sạc mở có chuẩn kết nối chung và cơ chế sử dụng minh bạch sẽ giúp hình thành thị trường cạnh tranh lành mạnh, thu hút vốn xã hội hóa, khuyến khích đổi mới công nghệ và đảm bảo lợi ích người tiêu dùng. Kinh nghiệm từ EU, Nhật Bản và Hàn Quốc cho thấy, 3 yếu tố quyết định phổ cập xe điện thành công gồm: chuẩn sạc chung, hạ tầng mở và cơ chế quản lý minh bạch.

Trên cơ sở đó, VAMOBA kiến nghị Chính phủ xem xét ban hành bộ tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định pháp lý cho hệ thống trạm sạc mở; xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về chuẩn sạc chung và giao thức kết nối để mọi phương tiện đủ điều kiện kỹ thuật đều có thể sử dụng, không phân biệt thương hiệu.

Đồng thời, cần quy định rõ nguyên tắc không độc quyền, công khai giá dịch vụ, thông tin hạ tầng và cơ chế giám sát minh bạch. Hiệp hội cũng đề xuất có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia đầu tư, phát triển trạm sạc mở như ưu tiên về quỹ đất, thuế, vốn vay ưu đãi và khuyến khích mô hình liên kết, đồng đầu tư nhằm mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp trong nước.