Một cú hích bất ngờ kích hoạt đà tăng nóng của nhóm cổ phiếu vận tải: Còn kỳ vọng gì phía sau?

Sau gần 30 phút thăng hoa trong phiên sáng 4/12, VN-Index quay đầu giảm dưới áp lực điều chỉnh mạnh từ nhóm cổ phiếu nhà Vingroup. Dù nhóm ngân hàng và chứng khoán duy trì sắc xanh, lực đỡ này vẫn chưa đủ khi thanh khoản tiếp tục èo uột.

Ở chiều ngược lại, midcap trở thành tâm điểm với nhiều sự bứt phá ở các bất động sản, chứng khoán, tiêu dùng. Đặc biệt, nhóm vận tải ghi nhận diễn biến khởi sắc từ VOS tím trần, VSC (+4%), SSG (+2,5%), PVT (+2,1%), PVP (+1%)...

Đà tăng nóng của nhóm vận tải xuất hiện trong bối cảnh chỉ số Baltic Dry Index (BDI) - thước đo chi phí thuê tàu chở hàng rời - bất ngờ tăng 9,4% lên 2.845 điểm. Tính trong một tháng, chỉ số này tăng hơn 45% và đã cao hơn 141% nếu so với đầu năm.

Từ đầu năm, nhóm cổ phiếu cảng biển có ghi nhận một vài đợt tăng giá gây chú ý với thị trường nhưng nhanh chóng “hạ nhiệt”, chủ yếu phản ứng theo kết quả kinh doanh hoặc câu chuyện riêng. Đáng chú ý như VSC có 2 nhịp tăng mạnh: hơn 60% trong tháng 4 và hơn 110% từ giữa tháng 7 đến giữa tháng 8, đặc biệt khi lọt vào danh mục tự doanh của GELEX.

Bức tranh lợi nhuận sáng nhưng phân hóa

Theo báo cáo quý III/2025, Hải An (HAH) đạt doanh thu 1.347 tỷ đồng (+19%) và lãi sau thuế 353 tỷ đồng (+27,5%). Tương tự, Vosco (VOS) cũng báo kết quả tích cực trong quý III/2025 với lãi ròng 131 tỷ đồng, dù doanh thu giảm 33% còn 850 tỷ đồng. Khoản lợi lớn đến từ thương vụ bán tàu Vosco Star mang về 99 tỷ đồng. Nếu loại trừ khoản này, lãi thuần vẫn đạt 32 tỷ - cải thiện so với lỗ 14 tỷ cùng kỳ 2024 và lỗ 43 tỷ trong nửa đầu 2025.

Ngược lại, tuy cũng sở hữu đội tàu dầu và tàu khô như Vosco, nhưng CTCP Vận tải biển Vinaship (VNA) tiếp tục sa sút với khi kinh doanh dưới giá vốn. Trừ đi chi phí và thuế, công ty báo lỗ hơn 9 tỷ đồng quý III/2025 (cùng kỳ lỗ 3,9 tỷ đồng).

Triển vọng ngắn hạn mờ dần

Các chuyên gia cho rằng quý III/2025, kinh tế Việt Nam duy trì đà tăng, giúp hoạt động xuất nhập khẩu sôi động hơn là động lực tích cực cho vận tải biển. Tuy nhiên, phục hồi toàn cầu còn chậm, kéo nhu cầu vận chuyển suy yếu.

Mùa cao điểm năm nay xuất hiện sớm (từ tháng 6 - 7 thay vì tháng 8 - 9), do doanh nghiệp tranh thủ xuất nhập hàng trước khi kết thúc thời gian hoãn thuế đối ứng. Điều này giúp sản lượng qua cảng quý II tích cực nhưng lại đẩy tồn kho tại Mỹ tăng, khiến giai đoạn được kỳ vọng sôi động trở nên trầm lắng, khả năng kéo dài tới cuối năm.

Bước sang quý IV/2025, FPTS nhận định có thể là giai đoạn ảm đạm nhất năm đối với vận tải biển. Khi tình hình Biển Đỏ hạ nhiệt và giá cước giảm trở lại, các hợp đồng định hạn giá cao khó tái ký. Đội tàu cho thuê sẽ quay về thị trường nội địa, áp lực lên nguồn cung - nhất là tại khu vực Hải Phòng, nơi nhiều doanh nghiệp liên tục mở rộng đội tàu.

Với nhóm tàu dầu, theo BIMCO, cán cân cung - cầu thị trường vận tải dầu được dự báo suy yếu trong cả năm 2025, do nguồn cung đội tàu tăng nhanh hơn nhu cầu vận chuyển, trong khi bất ổn địa chính trị vẫn kéo dài, khiến giá cước khó giữ ở mức cao.

Một số doanh nghiệp như PV Trans (PVT), PVT Logistics (PDV), PVTrans Pacific (PVP) - vốn hoạt động chủ yếu trong nhóm tàu dầu - có thể sẽ chịu áp lực khi biên lợi nhuận thu hẹp.

Đối với nhu cầu vận tải hàng rời, FPTS dự báo sẽ giảm trong những tháng cuối năm, đặc biệt tại châu Á. Xu hướng dùng nhiên liệu thay thế và khai thác nội địa ở Ấn Độ, Trung Quốc khiến nhập khẩu giảm. Nhu cầu hàng rời tại châu Á được dự báo tăng trưởng âm 4% trong 2025, gây áp lực lớn lên các doanh nghiệp như VOS, PCT khi vừa chịu chi phí vận hành tăng, vừa đối mặt nhu cầu yếu.