Nền kinh tế lớn nhất thế giới đang vận hành theo 'hình chữ K': Điều gì đang xảy ra với tốc độ tiêu dùng của người giàu và người nghèo?

Giữa những lo ngại về suy thoái kinh tế, tình trạng đóng cửa chính phủ và bất ổn về thuế quan, người tiêu dùng tại Mỹ đang thể hiện hai thái cực hoàn toàn trái ngược trong chi tiêu. Những người có thu nhập cao vẫn khỏe mạnh, tiếp tục sử dụng sức mua; trong khi đó, người có thu nhập thấp bắt đầu thắt chặt chi tiêu - tạo nên mô hình kinh tế “hình chữ K”.

Báo cáo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) vừa công bố đã hé lộ rõ hơn áp lực mà nhiều nhóm dân cư đang phải đối mặt. Do ảnh hưởng của việc chính phủ đóng cửa, báo cáo bị hoãn phát hành 9 ngày so với dự kiến. Khi được công bố, CPI tăng 0,3% so với tháng trước, đưa tỷ lệ lạm phát hàng năm về khoảng 3%, đồng thời mở ra khả năng Federal Reserve sẽ giảm lãi suất trong cuộc họp tới.

Một phần của báo cáo này cũng ảnh hưởng tới điều chỉnh chi phí sinh hoạt (COLA) của Social Security Administration – cơ quan đã thông báo mức điều chỉnh 2,8% cho năm 2026. Những người có thu nhập thấp và trung bình đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi chi phí tăng trên các mặt hàng thiết yếu như hàng hóa tạp hoá và xăng dầu. Ngược lại, nhóm thu nhập cao lại hưởng lợi từ đà tăng của thị trường chứng khoán và giá bất động sản. Khảo sát “Cost of Living” của JPMorgan cho thấy mức thu nhập là yếu tố lớn dẫn đến sự khác biệt về quan điểm của người dân về trạng thái nền kinh tế hiện tại.
Đối với ngành thực phẩm và đồ uống, Coca Cola – vốn được xem như một chỉ báo sức khoẻ người tiêu dùng , đang phản ánh rõ xu hướng phân hoá. Sản phẩm dành cho người thu nhập cao như nước khoáng có ga Topo Chico và sữa protein Fairlife đang thúc đẩy tăng trưởng doanh số. Đồng thời, Coca-Cola vẫn được tìm thấy nhiều tại các cửa hàng dollar (người thu nhập thấp) và ở nhà hàng nhanh, khu giải trí hướng đến khách thu nhập cao.

Về lĩnh vực đồ ăn nhanh (fast-food): McDonald’s cho biết, việc mở rộng thực đơn giá rẻ chính là phản ứng lại bức tranh người tiêu dùng chia hai. Theo CEO Chris Kempczinski, nhóm thu nhập cao vẫn hoạt động tốt, nhưng nhóm thu nhập thấp và trung lại một câu chuyện khác: lượng khách đến giảm hai chữ số vì nhiều người “bỏ bữa” hoặc “ăn ở nhà”. Trong ngành Ô tô và hàng không: Giá trung bình cho một chiếc ô tô mới đã vượt 50.000 USD, mức cao kỷ lục. Cox Automotive nhận định thị trường ô tô hiện đang được dẫn dắt bởi các hộ gia đình giàu có, có khả năng vay tốt và tiếp sức cho phân khúc cao cấp. Còn ở ngành hàng không, Delta Air Lines cho biết doanh thu từ hạng vé “premium” đang tăng nhanh và dự kiến vượt hạng phổ thông vào năm tới, một minh chứng cho việc người chi tiêu mạnh đang dẫn dắt.

Mô hình kinh tế hình chữ K nơi nhóm người giàu đi lên, nhóm người nghèo đi xuống đang rõ nét hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, như cảnh báo từ Hilton, xu hướng này không nhất thiết phải là trạng thái vĩnh viễn. Khi lạm phát và chi phí vốn giảm, chiếc “K” có thể phẳng hơn, nhóm trung và thấp có cơ hội phục hồi và bứt phá.