Nhóm tôn mạ chịu mức thuế CBPG tạm thời 40–90%, thêm doanh nghiệp rút khỏi Mỹ

Ngành thép Việt Nam đang đối mặt với một “trật tự mới” mang tên phòng vệ thương mại. Từ Mỹ, EU đến các nước ASEAN, rào cản kỹ thuật và thuế chống bán phá giá ngày càng dày đặc, buộc nhiều doanh nghiệp trong ngành phải lựa chọn giữa hai chiến lược: Chủ động rút lui khỏi thị trường khó tính hoặc cơ cấu lại mô hình kinh doanh và thị trường tiêu thụ để thích nghi.

Ảnh minh họa

Tôn Đông Á (Mã GDA) là một trong những ví dụ điển hình của xu hướng chuyển hướng chiến lược theo hướng nội địa hóa tiêu thụ và mở rộng hiện diện tại khu vực. Doanh nghiệp này không đơn độc. Nhiều công ty cùng ngành, như Nam Kim, Hoa Sen hay Tôn Hòa Phát, cũng đang đẩy mạnh tìm cách đối phó với sóng gió từ chính sách thương mại toàn cầu.

Ngừng xuất khẩu: Giải pháp "tự vệ" ngắn hạn

Một trong những động thái rõ ràng nhất đến từ Thép Nam Kim (NKG). Tại ĐHCĐ thường niên hồi tháng 4/2025, Chủ tịch HĐQT Hồ Minh Quang cho biết doanh nghiệp đã chủ động ngừng xuất khẩu sang Mỹ từ tháng 10/2024, ngay sau khi nước này khởi xướng điều tra chống bán phá giá với thép mạ nhập khẩu từ Việt Nam.

Dù trước đó Mỹ chiếm khoảng 10% tổng sản lượng xuất khẩu, Nam Kim xác định thiệt hại ngắn hạn là cần thiết để bảo vệ vị thế dài hạn. Tuy nhiên, báo cáo quý I/2025 cho thấy hệ quả rõ ràng khi doanh thu hợp nhất của công ty giảm gần 23%, trong đó riêng xuất khẩu lao dốc tới 43% so với cùng kỳ còn 2.125 tỷ đồng.

Thực tế, không chỉ Nam Kim, hầu hết các doanh nghiệp tôn thép Việt đều đang đối mặt với hệ quả từ cuộc điều tra chống bán phá giá của Bộ Thương mại Mỹ (DOC) – khởi xướng tháng 9/2024 và công bố kết quả sơ bộ vào đầu tháng 4/2025.

Theo đó, DOC áp thuế cao ngất ngưởng với nhiều doanh nghiệp Việt:

- Tập đoàn Hoa Sen: 59%;

- Thép Nam Kim: 49,42%;

- Tôn Hòa Phát (Hòa Phát): 49,42%;

- Tôn Đông Á: 39,84%.

Riêng mức thuế chung cho các doanh nghiệp còn lại có thể lên đến 88,12% – mức gần như chặn cửa vào thị trường Mỹ nếu không có điều chỉnh chiến lược mạnh tay. Theo kế hoạch, sau quyết định sơ bộ này, DOC sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng vào ngày 18/8, trước khi Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (ITC) đưa ra kết luận cuối cùng vào tháng 10/2025.

Tôn Đông Á - Tái cơ cấu để tồn tại

Ngày 12/6, tại ĐHCĐ thường niên 2025, Chủ tịch HĐQT Nguyễn Thanh Trung của Tôn Đông Á khẳng định: “Thị trường thép thế giới đang thiết lập lại luật chơi mới”.

Ban chủ tọa Tôn Đông Á điều hành ĐHCĐ thường niên 2025

Tôn Đông Á hiện đã đưa tỷ trọng tiêu thụ nội địa lên 70%, hướng tới trên 75% trong năm nay, để giảm sự lệ thuộc vào các thị trường đang có rào cản cao như Mỹ, EU, Mexico. Doanh nghiệp cũng đang chuẩn bị khởi công nhà máy liên doanh tại Indonesia, mục tiêu sản xuất tại chỗ cho thị trường tiêu thụ khu vực, tránh xuất khẩu xuyên biên giới.

Công ty đặt mục tiêu doanh thu 18.000 tỷ đồng, lợi nhuận 300 tỷ trong năm 2025 – giảm nhẹ so với năm trước. Đồng thời, đang thực hiện loạt động thái như phát hành cổ phiếu, chia cổ tức và lên kế hoạch chuyển niêm yết sang HoSE khi điều kiện thị trường thuận lợi.

Câu chuyện của Tôn Đông Á phản ánh rõ nét một hướng đi mới mà nhiều doanh nghiệp thép Việt đang cân nhắc - nội địa hóa đầu ra và mở nhà máy tại các thị trường tiêu thụ chính thay vì tiếp tục xuất khẩu.

Khi thuế quan trở thành “biên giới mềm” khó vượt qua, sản xuất tại chỗ có thể là con đường ngắn hơn để giữ thị phần. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng đủ nguồn lực, vốn và đối tác để triển khai các chiến lược này.

Quốc Trung - nguoiquansat.vn

Theo Kiến thức Đầu tư