Phấn đấu tăng trưởng GDP năm 2026 đạt 10%, GDP bình quân đầu người tiến tới 5.500 USD

Sáng 15-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tiếp tục phiên họp thứ 50, xem xét các báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội năm 2025, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 và kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm (2021-2025).

Kinh tế năm 2025 đạt kết quả toàn diện, vượt nhiều chỉ tiêu

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, tình hình kinh tế - xã hội năm 2025 tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực, dự kiến đạt và vượt 15/15 chỉ tiêu chủ yếu của năm.

Trong bối cảnh nhiều biến động, Việt Nam đã nỗ lực vượt bậc để đạt kết quả ấn tượng: tăng trưởng GDP ước đạt 8%, thuộc nhóm cao nhất khu vực và nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới. Quy mô GDP đạt khoảng 510 tỷ USD, đưa Việt Nam xếp thứ 4 ASEAN và chính thức bước vào nhóm nước thu nhập trung bình cao, với GDP bình quân đầu người đạt trên 5.000 USD.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cả năm ước khoảng 4%, thấp hơn mục tiêu đề ra (4,5-5%). Kinh tế vĩ mô được giữ vững, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm.

Trong năm 2025, Chính phủ đã trình và dự kiến trình Quốc hội hơn 80 luật, nghị quyết – con số cao nhất từ trước đến nay. Phát triển kết cấu hạ tầng chiến lược đạt nhiều kết quả nổi bật, vượt mục tiêu hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc, mở ra không gian phát triển mới.

Ở lĩnh vực khoa học – công nghệ, Việt Nam xếp thứ 44/139 quốc gia về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), xếp thứ 2 ASEAN về đầu tư khởi nghiệp AI.

Thu ngân sách nhà nước 9 tháng đạt 1,92 triệu tỷ đồng, tương đương 97,9% dự toán, tăng 30,5% so với cùng kỳ, dù đã thực hiện giảm và gia hạn thuế, phí, lệ phí khoảng 200.000 tỷ đồng.

Tổng vốn FDI đăng ký đạt trên 28,5 tỷ USD, tăng 15,2%; vốn thực hiện đạt 18,8 tỷ USD, tăng 8,5%. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,66 tỷ USD, tăng 17,3%, trong đó xuất khẩu đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16%, xuất siêu ước đạt 16,82 tỷ USD.

Thương mại nội địa tiếp tục khởi sắc, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 9 tháng tăng 9,5%, thương mại điện tử ước tăng 25% trong năm 2025.

Sản xuất kinh doanh tăng trưởng tích cực. Ước cả năm 2025, khu vực nông, lâm, thủy sản tăng trưởng khoảng 4%, cao nhất trong 10 năm qua, công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 10,71%; khu vực dịch vụ tăng 8,26%. Khách quốc tế tăng mạnh, phấn đấu năm 2025 thu hút 25 triệu lượt khách quốc tế, tăng 42% so với năm 2024. An ninh năng lượng, an ninh lương thực và cân đối lao động tiếp tục được bảo đảm.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, dựa trên định hướng của Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, Chính phủ dự kiến 15 chỉ tiêu chủ yếu trong kế hoạch năm 2026. Trong đó, mục tiêu tăng trưởng GDP phấn đấu đạt 10%, GDP bình quân đầu người đạt 5.400–5.500 USD, CPI khoảng 4,5%.

Tăng trưởng còn phụ thuộc vốn và lao động

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, kinh tế Việt Nam vẫn đối diện nhiều khó khăn và thách thức. Tăng trưởng hiện vẫn còn phụ thuộc vốn và lao động. Theo báo cáo tại phiên họp, chất lượng tăng trưởng còn hạn chế, mô hình tăng trưởng vẫn dựa nhiều vào gia công, nhập khẩu nguyên liệu và công nghệ. Năng suất lao động giai đoạn 2021–2025 chỉ tăng bình quân 5,24%/năm, thấp hơn mục tiêu (6,5%) và so với các nước trong khu vực.

Khu vực doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là tư nhân, chưa tạo được vị thế trong chuỗi giá trị; công nghiệp phụ trợ phát triển chậm, tỷ lệ nội địa hóa chỉ đạt 36,6%, khiến Việt Nam phụ thuộc lớn vào khu vực FDI - hiện chiếm hơn 75% xuất khẩu và gần 70% nhập khẩu.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đánh giá, dù Chính phủ điều hành linh hoạt, quyết liệt, giúp nhiều chỉ tiêu vượt dự báo, song các động lực tăng trưởng truyền thống như xuất khẩu, tiêu dùng, đầu tư vẫn chưa đủ mạnh.

Xuất khẩu có dấu hiệu chậm lại, phụ thuộc lớn vào khu vực FDI và nguồn cung bên ngoài, trong khi các rào cản xanh hóa, thuế đối ứng từ Mỹ và EU ngày càng gia tăng.

Đầu tư công quy mô rất lớn nhưng giải ngân mới đạt khoảng 50% kế hoạch đến hết tháng 9/2025, gây áp lực lớn cho những tháng cuối năm. Một số dự án hạ tầng trọng điểm vẫn chậm tiến độ.

Tiêu dùng trong nước - trụ cột quan trọng của tăng trưởng chưa có đột phá; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giai đoạn 2021–2025 chỉ tăng 7,5%/năm, thấp hơn đáng kể so với giai đoạn trước.

Tình trạng buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại trên môi trường số vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến niềm tin thị trường.

Ông Phan Văn Mãi lưu ý, ổn định kinh tế vĩ mô vẫn tiềm ẩn rủi ro khi lạm phát tuy được kiểm soát nhưng giá một số mặt hàng thiết yếu tăng cao, ảnh hưởng đến đời sống người dân, nhất là nhóm thu nhập thấp.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa phục hồi, thị trường vàng biến động phức tạp, tỷ giá chịu nhiều sức ép. Đặc biệt, tín dụng bất động sản tăng gần 17% tính đến cuối tháng 7/2025, cao hơn mức tăng tín dụng chung, trong khi vốn cho sản xuất, kinh doanh vẫn khó tiếp cận.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ sự thiếu vững chắc của nền tảng xuất khẩu và tốc độ giải ngân đầu tư công.

“Cần nhìn nhận rõ hơn về việc nền kinh tế vẫn chủ yếu dựa vào gia công, nhập khẩu, và mô hình tăng trưởng dựa vào vốn và lao động đang tiềm ẩn nguy cơ mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình”, ông Phan Văn Mãi nhận định.

Bên cạnh đó, người đứng đầu Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh yêu cầu quan tâm đến rủi ro tiềm ẩn của ổn định kinh tế vĩ mô, đặc biệt là diễn biến phức tạp của thị trường vàng, trái phiếu doanh nghiệp và sự gia tăng nhanh chóng của tín dụng bất động sản.

Lãnh đạo Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh yêu cầu kiên định các nguyên tắc điều hành trong bối cảnh dư địa chính sách thu hẹp, đặc biệt là điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ. “Với cấu trúc của thị trường vốn và mặt bằng lãi suất hiện nay, việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ là hết sức thách thức”, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi nêu rõ.