Quốc hội chốt dùng ngân sách gần 24.000 tỷ đồng để chi trả lương cơ sở năm 2026

Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2026, với đa số phiếu tán thành (419/420 đại biểu tham gia) thể hiện sự thống nhất, đồng tình cao.

Theo Nghị quyết này, Quốc hội thống nhất đặt mục tiêu thu ngân sách Nhà nước năm 2026 đạt trên 2,529 triệu tỷ đồng. Trong đó, thu ngân sách Trung ương đạt trên 1,225 triệu tỷ và thu ngân sách địa phương là 1,304 triệu tỷ đồng.

Trong số thu ngân sách kể trên, thu nội địa ước đạt gần 2,2 triệu tỷ, đa số nguồn thu vẫn đến từ các khoản thu quan trọng như thu về nhà, đất dự toán đạt 550.778 tỷ; thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh dự toán đạt 503.754 tỷ; thu từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài dự toán đạt 321.418 tỷ; thuế thu nhập cá nhân ước đạt 237.037 tỷ; và thu từ khu vực doanh nghiệp Nhà nước ước đạt 194.417 tỷ đồng…

Ngoài ra, Nghị quyết cũng đặt mục tiêu thu 57.716 tỷ đồng từ hoạt động xổ số kiến thiết năm tới.

Tổng số chi ngân sách Nhà nước năm 2026 dự kiến là 3,159 triệu tỷ. Trong số này, chi ngân sách Trung ương chiếm 1,809 triệu tỷ, đã bao gồm dự toán 238.421 tỷ để bổ sung cân đối ngân sách địa phương, dự toán 187.175 tỷ đồng bổ sung có mục tiêu ngân sách địa phương, dự toán 53.554 tỷ đồng bổ sung cho các địa phương bảo đảm thực hiện mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng.

Chi ngân sách địa phương còn lại là 1,35 triệu tỷ, không bao gồm chi từ nguồn bổ sung có mục tiêu, bổ sung cân đối, bổ sung để bảo đảm tiền lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng.

Với số liệu thu - chi kể trên, mức bội chi ngân sách Nhà nước năm 2026 là 605.800 tỷ đồng, tương đương 4,2% GDP. Gồm bội chi ngân sách Trung ương 583.700 tỷ, tương đương 4% GDP và bội chi ngân sách địa phương là 22.100 tỷ đồng, chiếm 0,2% GDP.

Quốc hội cũng cho phép Chính phủ sử dụng 23.839 tỷ đồng từ nguồn cải cách tiền lương của ngân sách địa phương và chuyển sang dự toán 2026 để thực hiện tăng lương cơ sở.

Hiện mức lương cơ sở là 2,34 triệu đồng mỗi tháng, áp dụng từ 1/7/2024, sau khi tăng từ 1,8 triệu đồng. Việc điều chỉnh này là bước đầu trong lộ trình cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27, tác động đến hơn 3 triệu người hưởng lương từ ngân sách.

Nghị quyết cũng nêu rõ, Chính phủ chỉ đạo rà soát tình hình sử dụng nguồn kinh phí ngân sách Trung ương đã giao cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương để thực hiện chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, kết thúc năm 2025 không sử dụng hết, thực hiện thu hồi, hoàn trả nguồn tích lũy cải cách tiền lương của ngân sách Trung ương.

Về chính sách tiền lương, chính sách xã hội năm tới, Quốc hội yêu cầu các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương tiếp tục thực hiện các giải pháp tạo nguồn cải cách chính sách tiền lương theo quy định.

Năm 2026 tiếp tục loại trừ một số khoản thu khi tính số tăng thu ngân sách địa phương so với dự toán dành để cải cách chính sách tiền lương, bao gồm: Thu tiền thuê đất một lần được nhà đầu tư ứng trước để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; thu từ xử lý tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị được cơ quan có thẩm quyền quyết định sử dụng để chi đầu tư theo quy định; thu tiền bảo vệ và phát triển đất trồng lúa; phí tham quan các khu di tích, di sản thế giới; phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu; phí bảo vệ môi trường đối với nước thải; thu từ quỹ đất công ích, thu hoa lợi, công sản tại xã và thu tiền cho thuê và bán nhà thuộc sở hữu nhà nước.

Quốc hội cũng cho phép mở rộng phạm vi sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương của ngân sách Trung ương để điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và tinh giản biên chế; cho phép sử dụng nguồn cải cách tiền lương của ngân sách địa phương để thực hiện các chính sách an sinh xã hội do Trung ương ban hành và tinh giản biên chế.

Quốc hội giao Chính phủ rà soát kinh phí tiết kiệm chi hỗ trợ hoạt động thường xuyên (chi tiền lương và chỉ hoạt động theo quy định của pháp luật) do tinh giản biên chế, sắp xếp tổ chức bộ máy thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; cho phép các địa phương sử dụng số kinh phí tiết kiệm này để bổ sung nguồn cải cách tiền lương của ngân sách địa phương.

Từ năm 2026, giao Chính phủ chủ động sử dụng nguồn tích lũy cho cải cách tiền lương để đảm bảo thực hiện các chế độ tiền lương, phụ cấp, thu nhập theo quy định.

Trước đó, thảo luận tại kỳ họp, nhiều đại biểu Quốc hội kiến nghị tăng lương sớm từ đầu năm sau, thay vì mốc 1/7/2026 để chia sẻ khó khăn với đội ngũ công chức, viên chức sau sáp nhập các đơn vị hành chính với khối lượng công việc lớn hơn. Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết sẽ tăng thu, tiết kiệm chi để trình phương án tăng lương sớm ngay từ 1/1/2026.

Cũng theo Nghị quyết của Quốc hội, năm tới, tổng nhu cầu huy động của ngân sách là 985.784 tỷ đồng, tăng thêm hơn 149.800 tỷ so với dự toán 2025. Trong đó, vay để bù đắp bội chi hơn 606.000 tỷ và trả nợ gốc khoảng 379.645 tỷ đồng.

Quốc hội cũng yêu cầu trong dự toán ngân sách 2026 tiết kiệm 5% chi đầu tư để bổ sung cho công trình đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Đồng thời, Chính phủ cũng cần tiết kiệm thêm 10% chi thường xuyên (ngoài tiết kiệm tạo nguồn cải cách tiền lương) để bổ sung chi cho an sinh xã hội.