Sau 1 năm về tay Big4 và các 'ông lớn': 4 ngân hàng yếu kém giờ ra sao?

Giai đoạn cuối năm 2024 và đầu năm 2025 đánh dấu cột mốc quan trọng trong tiến trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng Việt Nam, khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hoàn tất chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng yếu kém: CBBank về Vietcombank, OceanBank về MB, DongA Bank về HDBank và GPBank về VPBank.

Đây không chỉ là bước đi mang tính “xử lý điểm nghẽn” kéo dài nhiều năm, mà còn mở ra giai đoạn mới cho các nhà băng từng ở bên bờ đổ vỡ. Gần một năm sau các thương vụ chuyển giao, bức tranh của 4 ngân hàng này đã dần hiện rõ, với những chuyển động đáng chú ý cả về quản trị, vận hành lẫn triển vọng hồi phục.

Đồng loạt đổi tên, tái định vị theo mô hình ngân hàng số

Ngay sau chuyển giao, “bộ tứ ngân hàng” yếu kém bước vào giai đoạn tái định hình sâu rộng. Đồng loạt thay tên và chuyển đổi mô hình hoạt động, tất cả đều được định hướng trở thành ngân hàng số:

DongA Bank → Ngân hàng TNHH MTV Số Vikki (Vikki Bank) thuộc HDBank

OceanBank → Ngân hàng TNHH MTV Việt Nam Hiện Đại (MBV) thuộc MB

CBBank → Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Ngoại thương Công nghệ số (VCBNeo) thuộc Vietcombank

GPBank → Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Kỷ Nguyên Thịnh Vượng (GPBank) thuộc VPBank

Sau gần một năm, các ngân hàng này đã cơ bản hoàn thiện cơ cấu tổ chức, kiện toàn nhân sự cấp cao, đồng thời tận dụng sức mạnh thương hiệu của ngân hàng nhận chuyển giao để củng cố niềm tin khách hàng.

Song song với việc đổi tên và nhận diện, các ngân hàng được chuyển giao bắt buộc đã rà soát, sắp xếp lại mạng lưới hoạt động, hướng tới tinh gọn bộ máy, tối ưu chi phí và nâng cao khả năng tiếp cận khách hàng. Một số ngân hàng cũng đề xuất NHNN xem xét cho phép điều chỉnh, mở rộng mạng lưới tại các khu vực tiềm năng, phù hợp với mô hình kinh doanh mới.

Bên cạnh đó, tình hình hoạt động của các ngân hàng sau chuyển giao đã ghi nhận những tín hiệu tích cực. Cụ thể, quy mô tổng tài sản, vốn huy động, dư nợ đều tăng trưởng cao. Nợ xấu từng bước được xử lý, một số ngân hàng hoạt động đã có lãi hoặc giảm lỗ so với cùng kỳ năm 2024. Về cơ bản, 4 ngân hàng được chuyển giao bắt buộc đã bám sát và hoàn thành mục tiêu năm đầu tiên của giai đoạn 1.

Việc tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém theo mô hình số không chỉ giúp tối ưu chi phí và chuẩn hóa quy trình, mà còn tăng tính linh hoạt trước những biến động của thị trường, trong bối cảnh AI, fintech và dữ liệu lớn ngày càng đóng vai trò trung tâm trong ngành ngân hàng.

FiinRatings đánh giá thương vụ OceanBank về MB có mức độ tương thích cao, nhờ sự tương đồng về cơ cấu sở hữu, tệp khách hàng và định hướng phục vụ khối doanh nghiệp nhà nước. Năng lực kiểm soát rủi ro và xử lý nợ xấu đã được chứng minh của MB, đặc biệt trong các lĩnh vực bất động sản và xây dựng, là yếu tố then chốt giúp ngân hàng này tái cấu trúc OceanBank mà không ảnh hưởng đến hoạt động cốt lõi.

Tương tự, việc CBBank được chuyển giao về Vietcombank được xem là bước đi chiến lược. Với năng lực quản trị rủi ro hàng đầu, nền tảng tài chính vững chắc và vai trò chủ chốt trên thị trường liên ngân hàng, Vietcombank có đủ dư địa để ổn định hoạt động và từng bước tái cấu trúc CBBank, đồng thời vẫn duy trì vị thế dẫn đầu hệ thống.

Các ngân hàng lớn nhìn thấy cơ hội gì từ “thế hệ mới”?

Tại ĐHĐCĐ năm 2025, các ngân hàng nhận chuyển giao đều cho thấy cách tiếp cận chiến lược dài hạn, coi việc tiếp nhận ngân hàng yếu kém không chỉ là nghĩa vụ tái cơ cấu hệ thống, mà là cơ hội mở rộng quy mô và tái định vị mô hình tăng trưởng.

Vietcombank cho biết việc tiếp nhận CBBank giúp ngân hàng mở rộng quy mô hoạt động, thâm nhập thêm phân khúc khách hàng và gia tăng thị phần tín dụng. Quan trọng hơn, room tín dụng được ưu tiên từ NHNN được xem là động lực tăng trưởng bền vững trong những năm tới. Theo lãnh đạo Vietcombank, VCBNeo được định hướng phát triển trên nền tảng công nghệ hiện đại nhằm tối ưu chi phí, hướng tới mô hình ngân hàng số có tính tự chủ cao. Vietcombank hiện đang hoàn thiện chiến lược tái cấu trúc toàn diện và sẽ công bố thêm khi lộ trình đạt các cột mốc cụ thể.

Với MB, việc tiếp nhận OceanBank được xem là bước đi nhằm mở rộng hệ sinh thái tài chính của tập đoàn. Chủ tịch MB Lưu Trung Thái cho biết OceanBank sẽ đóng vai trò bổ trợ, giúp MB tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành tập đoàn tài chính toàn diện, bên cạnh các công ty thành viên như MBS, MBCapital, MIC, MB Ageas, MBAMC và Mcredit. MB dự kiến bơm khoảng 5.000 tỷ đồng trong 7-8 năm để hỗ trợ tái cấu trúc và mở rộng hoạt động của OceanBank.

Tại ĐHĐCĐ 2025, lãnh đạo MB kỳ vọng MBV có lãi ngay trong năm 2025, bám sát đề án tái cấu trúc 3 năm đã được chuẩn bị kỹ lưỡng. Trọng tâm của MB là chuyển giao mạnh mẽ công nghệ và giải pháp số, coi đây là điều kiện tiên quyết để MBV đạt được quy mô doanh thu kỳ vọng. Trong giai đoạn đầu, MBV sẽ tập trung chăm sóc tốt hơn tập khách hàng hiện hữu, phù hợp với quy mô nhỏ và định hướng thận trọng.

Trong khi đó, VPBank tự tin tiếp nhận GPBank nhờ nền tảng vốn vững chắc sau khi SMBC trở thành cổ đông chiến lược. Ngân hàng đã phê duyệt kế hoạch góp 16.000 tỷ đồng, tận dụng room tín dụng ưu đãi và dư địa mở rộng sở hữu nước ngoài. Lãnh đạo VPBank kỳ vọng GPBank có thể đạt lợi nhuận khoảng 500 tỷ đồng trong năm 2025, song nhấn mạnh mục tiêu cốt lõi không nằm ở lợi nhuận ngắn hạn mà là tăng trưởng tín dụng khoảng 35% trong vòng 5 năm, qua đó mở rộng quy mô - ưu tiên chiến lược hàng đầu của VPBank.

Với HDBank, ngân hàng kỳ vọng quá trình tái cấu trúc Vikki Bank sẽ đạt hiệu quả toàn diện nhờ nguồn lực nội tại và sự hỗ trợ của NHNN. Theo kế hoạch, HDBank sẽ đầu tư khoảng 9.000 tỷ đồng để củng cố năng lực tài chính, mở rộng thị phần và đẩy mạnh số hóa, qua đó nâng cao hiệu suất kinh doanh trong giai đoạn tái thiết.

Cơ hội cho ngân hàng nhận chuyển giao

Luật Các TCTD sửa đổi 2024 (Điều 185) đã mở ra một khung ưu đãi đặc biệt dành cho ngân hàng nhận chuyển giao và cũng là động lực then chốt khiến các ngân hàng lớn sẵn sàng nhận nhiệm vụ “giải cứu” hệ thống.

Thứ nhất, việc vay tái cấp vốn từ NHNN với lãi suất thấp bằng lãi suất cho vay, gửi tiền tại ngân hàng thương mại được chuyển giao bắt buộc. Điều này đảm bảo thanh khoản cho các ngân hàng nhận chuyển giao mà không tạo áp lực về chi phí vốn, đồng thời giúp họ duy trì hoạt động kinh doanh ổn định trong giai đoạn tái cơ cấu.

Thứ hai, giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho các ngân hàng tham gia chuyển giao, giúp họ giải phóng hàng chục nghìn tỷ đồng thanh khoản. Theo phân tích của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), biện pháp này có thể giúp tốc độ tăng trưởng tổng tài sản của các ngân hàng nhận chuyển giao tăng thêm 10-15% trong vòng hai năm tới, đồng thời cải thiện đáng kể tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE).

Thứ ba, không yêu cầu các ngân hàng nhận chuyển giao hợp nhất báo cáo tài chính với ngân hàng yếu kém, loại bỏ các khoản cho vay ngân hàng bị chuyển giao khi tính toán các tỷ lệ an toàn giúp họ tránh được những ảnh hưởng tiêu cực từ các khoản lỗ lũy kế, đồng thời duy trì các chỉ số tài chính ở mức an toàn. Đây là một yếu tố then chốt giúp các ngân hàng thương mại lớn tham gia chương trình mà không làm suy giảm chất lượng bảng cân đối kế toán.

Thứ tư, hạn mức tín dụng của ngân hàng nhận chuyển giao được nới rộng nhờ NHNN cấp thêm hạn mức. Đây được xem là cơ hội cho ngân hàng nhận chuyển giao tăng trưởng tín dụng vượt trội so với các ngân hàng còn lại trong hệ thống, từ đó gia tăng quy mô tài sản và lợi nhuận.