Tăng mức giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng từ năm 2026

Sáng 17/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân. Đây là lần đầu giảm trừ gia cảnh được điều chỉnh, sau khi duy trì mức 11 triệu đồng với người nộp thuế, người phụ thuộc là 4 triệu từ tháng 7/2020.

Theo đó, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế tăng lên 15,5 triệu và người phụ thuộc 6,2 triệu đồng. Cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm, giảm trừ gia cảnh, phụ cấp, trợ cấp... số còn lại là thu nhập tính thuế cá nhân.

Các mức này tăng khoảng 40% so với hiện hành và được tính theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người, tốc độ tăng GDP bình quân đầu người, theo Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi - người thừa ủy quyền Chính phủ trình bày tờ trình.

Như vậy, từ kỳ tính thuế năm 2026, cá nhân là người nộp thuế (không có người phụ thuộc) thu nhập 17 triệu đồng một tháng sau khi trừ các khoản bảo hiểm y tế, xã hội, thất nghiệp sẽ không phải nộp thuế.

Trường hợp cá nhân người nộp thuế có 1 người phụ thuộc với mức thu nhập là 24 triệu đồng/tháng thì sau khi trừ các khoản bảo hiểm là 10,5% x 24 = 2,52 triệu đồng + 15,5 triệu đồng (giảm trừ cho bản thân người nộp thuế) + 6,2 triệu đồng (giảm trừ cho 1 người phụ thuộc) = 24,22 triệu đồng. Do đó, với mức thu nhập 24 triệu đồng/tháng thì người này vẫn chưa phải nộp thuế (phần thu nhập vượt trên 24,22 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%).

Trường hợp cá nhân người nộp thuế có 2 người phụ thuộc với mức thu nhập là 31 triệu đồng/tháng thì sau khi trừ các khoản bảo hiểm là 10,5% x 31 = 3,255 triệu đồng + 15,5 triệu đồng (giảm trừ cho bản thân người nộp thuế) + 12,4 triệu đồng (giảm trừ cho 2 người phụ thuộc (6,2 triệu đồng x2)) = 31,155 triệu đồng. Do đó, với mức thu nhập 31 triệu đồng/tháng thì người này vẫn chưa phải nộp thuế (phần thu nhập vượt trên 31,155 triệu đồng/tháng mới bắt đầu chịu thuế với mức thuế suất bắt đầu từ 5%).

Nghị quyết này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Tờ trình của Chính phủ cho biết theo tính toán, đến hết năm 2025, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã biến động trên 20% so với thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất (năm 2020) là 21,24%. Vì vậy, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cần phù hợp với biến động của giá cả.

Chính phủ đề xuất 2 phương án nhưng đa số ý kiến ủng hộ phương án thứ 2, tức là điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người.

Chính phủ tính toán nếu thực hiện phương án này, dự kiến ngân sách Nhà nước giảm khoảng 21.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành.

Căn cứ cho phương án này dựa theo số liệu của Cục Thống kê, Chính phủ cho biết biến động về thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người từ năm 2020 đến nay khoảng 40-42%. Do đó, căn cứ theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người năm 2025 so với năm 2020, mức giảm trừ gia cảnh được điều chỉnh tăng như trên.

Theo Chính phủ, việc điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế sẽ góp phần giảm bớt nghĩa vụ cho người nộp thuế trong bối cảnh giá cả, lạm phát tăng so với thời điểm năm 2020.

Chính phủ cho rằng việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng GDP bình quân đầu người và thu nhập bình quân đầu người cũng góp phần giảm nghĩa vụ thuế cho người nộp thuế ở mức cao hơn so với việc điều chỉnh theo chỉ số CPI, người dân được hưởng thành quả phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và đời sống xã hội được nâng lên.

Với mức giảm trừ dự kiến, những người có thu nhập thấp hơn sẽ được hưởng lợi nhiều hơn, theo đánh giá của Chính phủ.

Mặc dù việc điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh sẽ có tác động làm giảm thu ngân sách Nhà nước từ thuế thu nhập cá nhân trong một số năm đầu, nhưng theo Chính phủ, khi mức giảm trừ gia cảnh cao hơn, đồng nghĩa với số thuế phải nộp ít đi, thu nhập khả dụng của người dân sẽ tăng lên.

Chính phủ cho rằng việc này sẽ góp phần kích thích tăng chi tiêu hộ gia đình, tiêu dùng xã hội góp phần phát triển sản xuất kinh doanh, qua đó có thể gián tiếp làm tăng thu Ngân sách từ các nguồn thu khác trong trung và dài hạn.