Trước khi Vingroup ra tay 'giải cứu', Pomina từng lỡ hẹn loạt thương vụ với Nansei, THACO

Ngày 25/11, Tập đoàn Vingroup (VIC) - thông qua CTCP Sản xuất và Kinh doanh VinMetal - cho biết sẽ cung cấp cho CTCP Thép Pomina (POM) khoản vay vốn lưu động với lãi suất 0% trong tối đa 2 năm.

Nguồn vốn ưu đãi này được kỳ vọng giúp Pomina cải thiện dòng tiền, khôi phục chuỗi cung ứng và duy trì hoạt động sản xuất ở trạng thái ổn định sau giai đoạn dài suy giảm.

Vingroup cũng sẽ ưu tiên lựa chọn Pomina làm nhà cung cấp thép cho các công ty trong hệ sinh thái như VinFast, Vinhomes, VinSpeed… Đây được xem là một trong những động lực quan trọng giúp Pomina ổn định đầu ra và cải thiện hiệu quả vận hành.

Bên cạnh đó, Vingroup còn tham gia hỗ trợ Pomina đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc, đặc biệt là củng cố đội ngũ quản trị. Một điểm đáng chú ý là ông Đỗ Tiến Sĩ - người có nhiều kinh nghiệm trong ngành luyện kim và hiểu sâu mô hình vận hành của Pomina - sẽ quay trở lại điều hành doanh nghiệp.

Hồi đầu tháng 11, ông Sĩ được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc kiêm người đại diện pháp luật của VinMetal. Sau khi quay về nắm quyền điều hành Pomina, vị trí Tổng Giám đốc VinMetal được chuyển giao cho ông Phạm Nhật Quân Anh - con trai cả của Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng.

Động thái “ra tay cứu trợ” của Vingroup diễn ra trong bối cảnh Pomina đang đối mặt với tình trạng tài chính đặc biệt khó khăn. Từng là một trong những thương hiệu thép lớn nhất Việt Nam, cạnh tranh ngang ngửa với các tên tuổi đầu ngành, Pomina vận hành 3 nhà máy thép tại phía Nam với tổng công suất 1,8 triệu tấn mỗi năm.

Tuy nhiên, sau cú sốc đại dịch Covid-19 cộng hưởng tác động từ xung đột Nga - Ukraine, hoạt động của doanh nghiệp sụt giảm mạnh.

Quý III/2025, Pomina chỉ ghi nhận hơn 200 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm 58% so với cùng kỳ. Chi phí đội lên cao khiến doanh nghiệp lỗ ròng hơn 180 tỷ đồng, đánh dấu quý thứ 14 liên tiếp báo lỗ. Lũy kế 9 tháng, doanh thu đạt gần 1.700 tỷ đồng nhưng lỗ ròng lên tới 512 tỷ đồng. Doanh nghiệp hiện đã lỗ lũy kế hơn 3.000 tỷ đồng, khiến vốn chủ sở hữu âm 186 tỷ đồng.

Trước khi Vingroup xuất hiện, đã có nhiều nhà đầu tư bày tỏ ý định tái cấu trúc Pomina nhưng đều không thành công. Năm 2023, Pomina từng dự kiến chuyển nhượng 51% cổ phần cho Nansei Co.,Ltd (Nhật Bản) với tổng giá trị gần 59 triệu USD. Tuy nhiên, việc chuyển nhượng bất thành do bị vướng tỷ lệ chuyển nhượng cho doanh nghiệp nước ngoài tối đa không vượt quá 50% theo quy định của UBCKNN. Điều này đã khiến Pomina phải xoay qua tìm cơ hội hợp tác khác với các nhà đầu tư trong nước và các quỹ đầu tư.

Sau đó, Pomina chuyển hướng tìm kiếm nhà đầu tư trong nước và từng tiến khá xa trong quá trình thương thảo với THACO Industries. Báo cáo tài chính cho thấy Pomina đã vay 300 tỷ đồng từ Công ty Đại Quang Minh - doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái THACO. Tháng 3/2024, Pomina tổ chức ĐHĐCĐ bất thường xin ý kiến cổ đông về việc chuyển nhượng một phần tài sản sang pháp nhân mới để hợp tác cùng THACO. Tuy nhiên, phía Thaco chưa am hiểu chiều sâu về ngành công nghiệp luyện thép, nên muốn đánh giá kỹ quy trình vận hành nhà máy luyện thép, đặc biệt là công nghệ lò cao, trước khi chốt thỏa thuận.

Mục tiêu của THACO ngoài việc sản xuất phôi thép phục vụ ngành xây dựng thì còn mong muốn sản xuất các chủng loại thép đặc biệt phục vụ cho ngành công nghiệp sản xuất ô tô.

Sau đó, nhiều yếu tố khách quan và chủ quan xuất hiện khiến thương vụ này cuối cùng cũng đổ bể.

Đến tháng 6/2024, Pomina ký biên bản hợp tác với Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel - TVN) để thành lập pháp nhân mới mang tên Pomina Phú Mỹ với vốn điều lệ dự kiến 2.700-2.800 tỷ đồng. Pomina dự kiến góp 35% vốn bằng cách chuyển giao toàn bộ đất đai, nhà xưởng và dây chuyền thiết bị của hai nhà máy Pomina 1 và Pomina 3. Pháp nhân mới cũng dự kiến huy động thêm khoảng 4.000 tỷ đồng từ ngân hàng nhằm phục vụ các hoạt động sản xuất kinh doanh. Pomina cho biết quá trình đàm phán giữa hai bên vẫn đang diễn ra và dự kiến sẽ hoàn tất trong quý I/2026.