Xe điện Tesla và Trung Quốc khiến CEO Ford ‘sốc toàn tập’

Trong phòng thí nghiệm tại Detroit, khi Jim Farley – CEO Ford Motor – cùng nhóm kỹ sư bắt đầu tháo rời chiếc Tesla Model 3 đầu tiên, ông không ngờ đó lại là khoảnh khắc khiến mình phải nhìn lại toàn bộ tương lai của hãng xe hơn trăm năm tuổi này.

Farley nhận ra Tesla và các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đã tiến xa hơn Ford, một biểu tượng của ngành ô tô Mỹ – cả về công nghệ, chi phí lẫn tư duy thiết kế.

“Tôi không kỳ vọng điều gì đặc biệt khi tháo rời Model 3 và những mẫu xe điện Trung Quốc khác. Nhưng kết quả khiến chúng tôi không thể tin nổi”, Farley chia sẻ trong chương trình Office Hours: Business Edition.

Khi sự khác biệt nằm ở từng sợi dây điện

Farley kể lại rằng sự chênh lệch không nằm ở động cơ hay thiết kế nội thất, mà ở cách Tesla tối giản hóa mọi chi tiết kỹ thuật. Chỉ riêng hệ thống dây dẫn đã nói lên tất cả: chiếc Mustang Mach-E của Ford dài hơn Tesla Model 3 tới 1,6km dây điện – đồng nghĩa với việc xe nặng hơn, tiêu hao năng lượng hơn và cần bộ pin lớn hơn để đạt tầm hoạt động tương đương.

Mỗi mét dây thừa đều khiến chi phí vật liệu tăng, quy trình lắp ráp phức tạp hơn và giá thành đội lên. Trong kỷ nguyên xe điện, nơi chi phí pin quyết định lợi nhuận, Ford đang bắt đầu cuộc đua với một gánh nặng mà Tesla đã loại bỏ từ lâu.

Đó là lúc Farley nhận ra Ford vẫn đang vận hành như một công ty cơ khí truyền thống cũ kỹ, trong khi đối thủ đã chuyển sang mô hình phần mềm – công nghệ.

Cú sốc từ Trung Quốc

Nếu Tesla khiến Farley choáng váng, thì những mẫu xe điện Trung Quốc còn gây tác động mạnh hơn. Ông mô tả chúng “vượt trội hơn hẳn và đang thống trị” thị trường toàn cầu – không chỉ nhờ công nghệ, mà còn bởi chiến lược giá cực kỳ cạnh tranh.

Trong khi người Mỹ vẫn phải trả hàng chục nghìn USD cho các mẫu xe điện cao cấp, các hãng Trung Quốc như BYD, Nio hay Xiaomi đã nhanh chóng tung ra những chiếc xe chạy pin mạnh mẽ, phần mềm hiện đại nhưng giá lại dễ tiếp cận hơn nhiều.

Sự khác biệt được thể hiện rõ trên bảng thống kê: tại Trung Quốc, xe điện chiếm gần 50% doanh số xe mới, còn ở Mỹ con số chỉ khoảng 10%. Với sự hậu thuẫn của Chính phủ và chuỗi cung ứng pin nội địa, các hãng Trung Quốc đang mở rộng mạnh sang châu Âu và các thị trường khác – một bước tiến được Farley cảnh báo là “mối đe dọa hiện hữu” đối với ngành công nghiệp ô tô Mỹ.

“Chúng tôi không thể quay lưng với xe điện, không chỉ vì nước Mỹ, mà vì nếu muốn là một công ty toàn cầu, tôi không thể để lĩnh vực này rơi vào tay người Trung Quốc”, ông nói.

Ford “tái tạo” chính mình

Sau cú sốc “tỉnh ngộ”, Farley buộc phải hành động. Năm 2022, ông tách mảng xe điện thành đơn vị độc lập mang tên Model E, với mục tiêu biến Ford thành đối thủ thực sự trong kỷ nguyên mới.

Tuy nhiên, con đường này lại đầy chông gai khi riêng năm 2024, Model E thua lỗ hơn 5 tỷ USD và dự kiến còn tiếp tục âm trong năm tới. Dù vậy, Farley vẫn khẳng định đây là cái giá cần thiết để tái sinh thương hiệu.

“Chúng tôi biết sẽ phải trả giá”, ông thừa nhận. “Điều quan trọng là bộ phận xe điện của Ford sẽ chịu trách nhiệm với các nhà đầu tư”.

Chiến lược mới của Ford tập trung vào xe điện phổ thông thay vì các mẫu cao cấp đắt đỏ. Trong bối cảnh người Mỹ thận trọng hơn với giá xe, các ưu đãi thuế bị thu hẹp, Farley cho hay: “Người mua không cần những chiếc xe điện 70.000 hay 80.000 USD. Họ muốn xe rẻ hơn”.

Đáp lại xu hướng đó, Ford đang chuẩn bị cho thế hệ EV dưới 30.000 USD, mở đầu bằng mẫu bán tải điện cỡ trung dự kiến ra mắt năm 2027. Đây là nỗ lực nhằm giúp hãng lấy lại vị thế trước khi bị bỏ lại quá xa trong cuộc đua toàn cầu.