Xuất hiện biến thể COVID-19 mới tại 22 quốc gia, có khả năng lây lan mạnh

Nimbus lần đầu được phát hiện tại Mỹ vào cuối tháng 3 thông qua chương trình kiểm tra COVID tại các sân bay quốc tế. Kể từ đó, biến thể này đã xuất hiện tại hơn 14 bang và tiếp tục ghi nhận sự gia tăng nhanh chóng về số ca mắc.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp NB.1.8.1 vào danh sách “biến thể cần theo dõi” từ tháng 5 do tốc độ lan rộng toàn cầu và những đột biến có thể ảnh hưởng đến khả năng lây nhiễm. Tên gọi “Nimbus” được nhà sinh học tiến hóa người Canada, T. Ryan Gregory, đặt vào cuối tháng 5 – ông cũng là người đứng sau các tên gọi phổ biến như nhóm biến thể “FLiRT”.

Dù NB.1.8.1 đang chiếm tỷ lệ ngày càng cao trong số ca mắc mới tại Mỹ, các chỉ số chính về dịch bệnh như tỷ lệ dương tính hay số ca nhập viện vẫn ở mức ổn định. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tính đến ngày 6/6, mức độ virus trong nước thải – chỉ dấu cho hoạt động của virus – vẫn ở mức "thấp" trên toàn quốc.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo tình hình có thể thay đổi trong những tháng tới. Từ năm 2020 đến nay, Mỹ đều ghi nhận làn sóng COVID vào mùa hè, và sự xuất hiện của Nimbus đang làm dấy lên lo ngại về một đợt bùng phát mới trong năm nay.

Trong hai tuần kết thúc ngày 7/6, NB.1.8.1 chiếm khoảng 37% tổng số ca mắc tại Mỹ, tăng mạnh so với 15% của hai tuần trước đó. Biến thể chiếm ưu thế hiện tại là LP.8.1, chiếm 38% tổng số ca. CDC cũng lưu ý độ chính xác trong báo cáo đang bị hạn chế do thiếu dữ liệu giải trình tự gene – công cụ giúp theo dõi các biến thể mới.

Theo dữ liệu từ GISAID – cơ sở dữ liệu toàn cầu chia sẻ trình tự gene virus, Nimbus đã được phát hiện tại ít nhất 14 bang gồm: Arizona, California, Colorado, New Jersey, New York, Hawaii, Illinois, Maryland, Massachusetts, Ohio, Rhode Island, Vermont, Virginia và Washington. Trên phạm vi toàn cầu, WHO cho biết NB.1.8.1 đã xuất hiện tại ít nhất 22 quốc gia và hiện chiếm khoảng 10,7% số ca mắc COVID trên thế giới.

Dễ lây hơn, nhưng chưa rõ mức độ nguy hiểm

NB.1.8.1 là biến thể phát sinh từ dòng Omicron tái tổ hợp XDV.1.5.1, mang nhiều đột biến ở protein gai – yếu tố quyết định khả năng virus xâm nhập vào tế bào người. Các nghiên cứu sơ bộ (chưa qua phản biện) công bố hồi tháng 5 cho thấy các đột biến này giúp virus bám tốt hơn vào tế bào người, từ đó làm tăng khả năng lây truyền và có thể giúp NB.1.8.1 “chiếm ưu thế” so với các dòng đang lưu hành.

Dù vậy, hiện chưa có bằng chứng cho thấy Nimbus gây bệnh nặng hơn so với các biến thể trước đó. WHO nhận định nguy cơ toàn cầu từ NB.1.8.1 vẫn ở mức “thấp”.

Giới chuyên gia cho biết vẫn chưa thể khẳng định liệu NB.1.8.1 có vượt qua các biến thể đang chiếm ưu thế hay gây ra một làn sóng dịch mùa hè tại Mỹ. “Rất khó dự đoán liệu biến thể này hay một biến thể khác sẽ bùng phát thành làn sóng, nhưng có khả năng sẽ không nghiêm trọng như trước năm 2023”, TS. Albert Ko – giáo sư y tế công cộng tại Đại học Yale nhận định.

Tỷ lệ miễn dịch cộng đồng tại Mỹ hiện ở mức cao – ước tính khoảng 90% người dân từng mắc COVID-19 hoặc đã tiêm vaccine. Tuy nhiên, miễn dịch có xu hướng suy giảm theo thời gian. TS. Andy Pekosz, chuyên gia virus học tại Đại học Johns Hopkins, cảnh báo: “Càng lâu sau đợt bùng phát hoặc chiến dịch tiêm chủng gần nhất, càng nhiều người trở nên dễ bị lây nhiễm”.

Sự kết hợp giữa các biến thể có khả năng né miễn dịch như NB.1.8.1, mùa du lịch hè và các hoạt động xã hội gia tăng có thể tạo điều kiện cho virus lan rộng.

CDC cho biết các ca mắc COVID tại Mỹ có xu hướng tăng vào hai thời điểm trong năm: mùa đông và mùa hè (tháng 6 – 8). Tuy nhiên, mức độ và thời điểm đỉnh dịch mùa hè có thể thay đổi từng năm. “Chúng ta có thể sẽ chứng kiến một đợt tăng nhẹ trong mùa hè này như những năm trước, nhưng sẽ không lớn như mùa đông”, TS. Ko dự báo.

Triệu chứng và khả năng bảo vệ của vaccine

Các triệu chứng của NB.1.8.1 hiện khá giống với các dòng Omicron gần đây, bao gồm: đau họng, ho, sổ mũi hoặc nghẹt mũi, khó thở, sốt, ớn lạnh, đau đầu, đau nhức cơ thể, mệt mỏi, mất vị giác hoặc khứu giác. Dù bất kỳ ai cũng có thể mắc COVID-19, người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh nền vẫn là nhóm dễ chuyển nặng.

CDC khuyến nghị tiêm vaccine để bảo vệ khỏi các biến chứng nặng, nhập viện và tử vong. Vaccine COVID-19 giai đoạn 2024–2025 vẫn đang được phân phối và được khuyến nghị cho hầu hết người từ 18 tuổi trở lên. “Những người thuộc nhóm nguy cơ cao nên tiêm nếu chưa tiêm trong vòng 6 tháng qua, và chuẩn bị tiêm mũi cập nhật vào mùa đông tới”, TS. Ko khuyên.

WHO khẳng định các loại vaccine hiện nay vẫn có hiệu quả với biến thể NB.1.8.1. Vaccine mùa 2025–2026 – tập trung vào biến thể LP.8.1 – sẽ được triển khai vào mùa thu năm nay.

Tuy nhiên, theo thông báo gần đây của Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr., chỉ người từ 65 tuổi trở lên và nhóm 12–64 tuổi có bệnh nền mới được tiêm vaccine mới. CDC hiện không còn khuyến nghị tiêm vaccine COVID cho trẻ em khỏe mạnh và phụ nữ mang thai, dù điều này gây tranh cãi trong giới bác sĩ sản khoa và nhi khoa.

Người dân vẫn có thể tự bảo vệ bản thân bằng cách xét nghiệm khi có triệu chứng, cách ly khi mắc bệnh, đeo khẩu trang trong không gian kín và giữ khoảng cách nơi đông người. Chính phủ Mỹ hiện đã ngừng gửi bộ test COVID miễn phí qua bưu điện, nhưng người dân vẫn có thể tìm được các nguồn test miễn phí hoặc giá rẻ tại địa phương.

Theo Today.com

Thanh Lê - nguoiquansat.vn

Theo Thị trường tài chính