Chủ tịch Dabaco: Vốn phải chảy vào sản xuất, không thể là 'sân chơi của đầu cơ'

Vốn phải trở lại nền kinh tế thực

Sáng 29/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận tại hội trường về tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và kế hoạch năm 2026.

Phát biểu tại phiên thảo luận, Đại biểu Nguyễn Như So (đoàn Bắc Ninh), Chủ tịch CTCP Tập đoàn Dabaco Việt Nam, nhấn mạnh nghịch lý lớn nhất của nền kinh tế hiện nay không nằm ở thiết kế chính sách, mà ở thực thi.

“Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, hơn 175.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Con số ấy không chỉ nói về khó khăn, mà phản ánh khoảng cách lớn giữa ý chí chính sách và thực tế thi hành”, ông So nêu rõ.

Ông lấy ví dụ cụ thể: Gói hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị quyết 43 từng được kỳ vọng giúp doanh nghiệp phục hồi sau đại dịch, nhưng đến nay giải ngân chỉ đạt 1,95%. Lý do không nằm ở chính sách, mà ở “quy trình phức tạp, tiêu chí mập mờ, ngân hàng sợ rủi ro”.

Đáng chú ý, chủ tịch Dabaco nhấn mạnh cần tái cơ cấu thị trường vốn, để dòng tiền quay trở lại sản xuất, thay vì cuốn vào những vòng xoáy đầu cơ ngắn hạn không tạo ra giá trị bền vững.

“Thị trường vốn phải là mạch máu của sản xuất, không phải sân chơi của đầu cơ”, ông Nguyễn Như So khẳng định. Theo ông, Việt Nam cần phát triển các kênh dẫn vốn dài hạn như quỹ đầu tư, trái phiếu doanh nghiệp và đặc biệt là thị trường vốn mạo hiểm, nơi các nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận rủi ro để tài trợ cho đổi mới công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo.

Đại biểu cũng đề xuất thiết lập cơ chế tái cấp vốn ưu đãi 2–5%/năm dành riêng cho các dự án sản xuất xanh, đổi mới công nghệ và chuyển đổi số, để doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn rẻ, đầu tư cho năng suất và giá trị dài hạn.

Song song, ông đề nghị Chính phủ thiết kế gói kích cầu thuế sản xuất xanh, ưu tiên miễn, giảm thuế cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ 4.0, năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn.

“Khi chính sách thuế và tín dụng cùng hướng vào sản xuất, sáng tạo và công nghệ, dòng vốn sẽ tự nhiên rời khỏi đầu cơ để quay về nền kinh tế thực”, ông So phân tích.

Tái cấu trúc sản xuất, nâng giá trị 'Made in Vietnam'

Chủ tịch Dabaco cũng cảnh báo: Việt Nam đang xuất khẩu nhiều, nhưng giá trị gia tăng nội địa còn thấp. Hiện tỷ lệ nội địa hóa mới đạt 36,6%, thấp hơn nhiều so với Trung Quốc (67,1%), Thái Lan (58,4%) hay Ấn Độ (53,3%).

“Nếu không nâng được hàm lượng giá trị nội địa, chúng ta mãi chỉ là công xưởng trung chuyển, dễ bị tổn thương trước rủi ro bảo hộ và thuế đối ứng từ các nước nhập khẩu”, ông So nhận định. Theo đó, ông đề xuất tập trung hình thành lực lượng doanh nghiệp nội địa đủ quy mô và năng lực làm trụ cột sản xuất, với chính sách hỗ trợ tập trung vào tăng tỷ lệ nội địa hóa, chuyển giao công nghệ, phát triển năng lực thiết kế chế tạo trong nước.

Trong thu hút FDI, cần quy định rõ cam kết nội địa hóa, chuyển giao công nghệ và liên kết với doanh nghiệp Việt Nam, để FDI thực sự trở thành “chất xúc tác” cho năng lực sản xuất nội địa.

“Chỉ khi ‘Made in Vietnam’ có hàm lượng Việt Nam thật, chúng ta mới có thể nói đến tự chủ kinh tế”, ông So khẳng định.

Đồng thời ông cho rằng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố cốt lõi để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên công nghệ. Ông chỉ ra nghịch lý: Hiện có tới 63% lao động Việt Nam làm việc phi chính thức, 38 triệu người chưa qua đào tạo nghề, và chỉ 11,67% có trình độ cao, khiến năng suất lao động của Việt Nam chỉ bằng 1/10 Singapore, 1/2 Trung Quốc.

“Đây không chỉ là vấn đề kỹ năng, mà là độ trễ thể chế trong giáo dục, đào tạo”, ông So nói.

Để khắc phục, ông đề nghị triển khai thực chất Nghị quyết 71-NQ/TW, coi giáo dục, đào tạo là khâu đột phá chiến lược, đầu tư trọng tâm cho “giáo dục tinh hoa”, xây dựng các trung tâm nghiên cứu, đào tạo xuất sắc trong các lĩnh vực AI, bán dẫn, năng lượng tái tạo, kinh tế số.