PGĐ Sở Xây dựng Hà Nội: Thành phố không đặt ra quy định chuyển đổi phương tiện để ưu tiên cho một số đơn vị cung cấp xe điện

Trước thực tế người dân Thủ đô đang trải qua những ngày "siêu ô nhiễm" không khí từ sáng tới đêm nên việc hạn chế xe xăng để giảm ô nhiễm đang được đông đảo người dân ủng hộ.

Hiện tại, Hà Nội đang có khoảng 6,9 triệu xe máy đăng ký hoạt động, cộng thêm gần 1,5 triệu xe máy từ các tỉnh thành khác thường xuyên di chuyển trong thành phố. Đáng chú ý, khoảng 70% trong số xe máy đang lưu hành là xe cũ, vốn là nguồn phát thải chính gây ô nhiễm tại khu vực đô thị.

Thành phố Hà Nội dự kiến từ ngày 1/7/2026 sẽ thí điểm cấm xe máy chạy xăng trong 9 phường nội đô thuộc Vành đai 1, và thay vì cấm hoàn toàn cả ngày như trước, thành phố điều chỉnh theo hướng cấm theo khung giờ hoặc khu vực để giảm sốc đối với người dân. Với lộ trình này, chính quyền và người dân Hà Nội còn 7 tháng nữa để chuẩn bị chuyển đổi.

Trước những băn khoăn của người dân và doanh nghiệp về việc lộ trình chuyển đổi phương tiện xanh liệu có quá nhanh hay gây áp lực đột ngột, tại Tọa đàm trực tuyến: "Hà Nội cấm xe máy xăng theo giờ: Tính toán nào cho hạ tầng và sinh kế?" diễn ra chiều nay (9/12), ông Đào Việt Long, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, đã đưa ra những giải thích cụ thể nhằm làm rõ một số điểm quan trọng.

Ông Long khẳng định rằng thành phố sẽ không triển khai chính sách một cách dàn trải, mà tập trung xác định rõ nhóm phương tiện cần chuyển đổi trước, đi kèm với các chính sách hỗ trợ phù hợp với điều kiện thực tiễn và khả năng đáp ứng của doanh nghiệp và người dân.

Nhóm phương tiện kinh doanh vận tải được đặt vào lộ trình chuyển đổi sớm hơn các phương tiện cá nhân. Cụ thể, đối với xe mô tô, xe gắn máy hoạt động kinh doanh vận tải (bao gồm cả xe sử dụng ứng dụng công nghệ), lộ trình chuyển đổi là 20% trước ngày 1/1/2027, 50% trước ngày 1/1/2028, và hoàn thành 100% trước ngày 1/1/2030.

Đối với taxi và ô tô chở người đến 8 chỗ hoạt động kinh doanh vận tải, hai mốc quan trọng nhất bao gồm: 100% phương tiện đầu tư mới hoặc thay thế phải sử dụng năng lượng sạch từ ngày 1/7/2026; 50% số phương tiện cần chuyển đổi trước ngày 1/1/2028, và 100% hoàn thành trước ngày 1/1/2030.

Ông Long nhấn mạnh rằng các tỷ lệ này được đề xuất dựa trên sự làm việc và tiếp thu ý kiến góp ý từ nhiều đơn vị, chứ không phải là sự ép buộc một chiều. Như vậy, các đơn vị kinh doanh vận tải sẽ có khoảng thời gian từ 2026 đến 2030 để chủ động lên kế hoạch chuyển đổi, tránh bị áp lực thay đổi đồng loạt.

Lý giải cho việc ưu tiên nhóm phương tiện kinh doanh vận tải, ông Long cho biết đây là nhóm có tần suất hoạt động rất cao, di chuyển quãng đường lớn liên tục trong đô thị, dẫn đến lượng phát thải ra môi trường cao hơn đáng kể so với phương tiện cá nhân.

Việc chuyển đổi sớm nhóm này sẽ giúp giảm một lượng lớn khí thải, ô nhiễm không khí và tiếng ồn trong khu vực nội đô. Hơn nữa, mặc dù chi phí mua sắm ban đầu của một số loại xe điện có thể cao, nhưng các nghiên cứu và báo cáo cho thấy tổng chi phí sở hữu xét đủ vòng đời của nhiều loại xe thương mại và xe dịch vụ thường thấp hơn nhờ việc tiết kiệm nhiên liệu và giảm chi phí bảo dưỡng. Chuyển đổi xanh cũng giúp cải thiện hình ảnh doanh nghiệp, tăng lợi thế cạnh tranh khi nhiều đối tác và khách hàng ưu tiên hợp tác với nhà cung cấp logistics có tiêu chí xanh.

Đặc biệt, ông Long đã làm rõ một hiểu lầm phổ biến trên mạng xã hội về quy định “từ 1/7/2026, 100% phương tiện thay thế, đầu tư mới phải dùng năng lượng sạch”.

Điều này dẫn đến việc một bộ phận người dân và doanh nghiệp hiểu chưa đúng, lo ngại rằng tất cả phương tiện đang hoạt động sẽ phải chuyển đổi ngay từ mốc thời gian này.

"Tôi xin khẳng định lại quy định chỉ áp dụng đối với những phương tiện thay thế hoặc đầu tư mới sau ngày 1/7/2026. Các phương tiện đang hoạt động bình thường, còn niên hạn, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật không hề bị yêu cầu phải chuyển đổi ngay lập tức", ông Long lý giải.

Ông Long cũng thông tin, thành phố hoàn toàn không đặt ra việc “buộc chuyển đổi đồng loạt để ưu tiên cho một số đơn vị cung cấp xe điện”, mà chỉ triển khai theo lộ trình tự nhiên của chu kỳ thay thế phương tiện, để tránh tạo áp lực đột ngột cho người dân và doanh nghiệp.

Đối với các loại phương tiện giao thông đường bộ khác, trong đó có cả xe công vụ của các cơ quan nhà nước và phương tiện cá nhân, thành phố sẽ thực hiện theo các chính sách về vùng phát thải thấp.

Thành phố sẽ xem xét, nghiên cứu, đề xuất các biện pháp phù hợp để hạn chế các phương tiện khác từ sau 1/1/2035.

Lý giải cho mốc thời gian này, ông Long cho biết, theo kế hoạch, đến năm 2035, mạng lưới đường sắt đô thị sẽ được hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách ngày càng tăng của thành phố, tạo đủ năng lực thay thế phương tiện cá nhân, đảm bảo đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân một cách an toàn và hiệu quả.

Bên cạnh việc đưa ra mốc thời gian, thành phố cũng hiểu rằng lộ trình chỉ khả thi khi đi kèm hỗ trợ, nên dự thảo Nghị quyết đã thiết kế một hệ thống các cơ chế giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp.

"Có thể thấy, đây không phải là một lộ trình 'đẩy nhanh bằng mệnh lệnh', mà là một quá trình có tính toán, có thứ tự ưu tiên, có các bước chuyển đổi theo tỷ lệ, và đặc biệt là sẽ có hỗ trợ tài chính đi kèm để giảm tối đa áp lực", ông Long nhận định.

Lộ trình chuyển đổi sang các phương tiện và giải pháp phát thải thấp được thiết kế nhằm mục đích cải thiện chất lượng môi trường và giảm thiểu rủi ro ô nhiễm không khí, qua đó kiến tạo điều kiện sống an toàn và bền vững hơn cho cộng đồng.

Trong quá trình xây dựng chính sách, đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cũng cho biết, thành phố luôn giữ tinh thần lắng nghe, chia sẻ và cầu thị. Ngoài ra, thành phố cũng sẽ nghiêm túc tiếp thu mọi ý kiến góp ý từ doanh nghiệp, chuyên gia, phản biện xã hội và người dân.