Quyết định siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc đang tạo ra làn sóng phản kháng toàn cầu, đẩy nhiều đồng minh chiến lược lại gần Mỹ, đảo ngược hoàn toàn cục diện ngoại giao mà Bắc Kinh từng hưởng lợi.
Đất hiếm chỉ là một phần trong bộ công cụ kinh tế của Trung Quốc nhằm đối phó với những đòn thương mại của Mỹ.
Giám đốc tài chính (CFO) của ASML, tập đoàn sản xuất thiết bị quang khắc lớn nhất thế giới, cho biết công ty đã chuẩn bị sẵn sàng trước việc Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và công nghệ khai thác, tinh luyện chúng.
Người phát ngôn Trung Quốc He Yongqian chỉ trích Mỹ vì đã đưa ra nhiều biện pháp hạn chế đối với Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất chip bán dẫn và áp dụng các quy định yêu cầu tỷ lệ linh kiện nội địa cao. Theo ông, những quy định này thực chất nhằm loại Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng công nghệ ở Bắc Mỹ.
Nhiều ngành công nghiệp châu Âu đang “lo sốt vó” khi Trung Quốc mở rộng lệnh kiểm soát xuất khẩu các nguyên tố đất hiếm và công nghệ chế tạo nam châm.
“Mọi thứ phụ thuộc rất nhiều vào hành động của Trung Quốc. Họ chính là bên đã khiến căng thẳng lần này leo thang”, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nói trong cuộc phỏng vấn.
Động thái mới nhất của Bắc Kinh được đưa ra vào thứ Năm (9/10), khi nước này bổ sung năm nguyên tố đất hiếm mới vào danh sách kiểm soát.
Trung Quốc đã ra tín hiệu từ chối nhượng bộ trước lời đe dọa áp thuế 100% của Tổng thống Donald Trump , thay vào đó thúc giục Hoa Kỳ tìm kiếm giải pháp thông qua đàm phán thay vì đe dọa.
Việc Trung Quốc nắm giữ nguồn cung đất hiếm (yếu tố then chốt đối với sản xuất điện thoại thông minh, xe điện và công nghệ quốc phòng) đã khiến Mỹ, châu Âu và Ấn Độ rơi vào thế bị động. Cho đến khi nguồn cung toàn cầu được mở rộng, Trung Quốc tiếp tục nắm quyền chi phối to lớn đối với các lĩnh vực công nghệ trọng yếu.
Trung Quốc hiện chiếm khoảng 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu và nhiều lần sử dụng các khoáng sản chiến lược này như một "quân bài mặc cả" trong các cuộc đàm phán thương mại.
