Giải đáp những thắc mắc thường gặp về tăng lương từ 1/1/2026, người lao động cần chú ý

Từ 1/1/2026, Nghị định 293/2025/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động bắt đầu có hiệu lực.

Tăng lương từ thời điểm nào, mức tăng ra sao?

Nghị định số 293/2025/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có hiệu lực từ 1/1/2026.

Trong đó, khoản 1 điều 3 Nghị định 293 quy định bảng lương tối thiểu vùng đối với người lao động như sau:

Nghị định quy định mức lương tối thiểu tháng và mức lương tối thiểu giờ đối với người lao động theo vùng như sau: Vùng I (5.310.000 đồng/tháng, 25.500 đồng/giờ); vùng II (4.730.000 đồng/tháng, 22.700 đồng/giờ); vùng III (4.140.000 đồng/tháng, 20.000 đồng/giờ); vùng IV (3.700.000 đồng/tháng, 17.800 đồng/giờ).

Có thể thấy, chính thức tăng lương tối thiểu vùng thêm 7,2% từ ngày 01/01/2026, tương ứng tăng từ 250.000 - 350.000 đồng.

Danh mục địa bàn vùng I, vùng II, vùng III, vùng IV được quy định tại phụ lục ban hành kèm theo nghị định này.

Thời điểm tăng lương tối thiểu lần này sớm hơn nửa năm so với thông lệ. Mức lương mới được áp dụng ngày từ 1/1/2016 thay vì thời điểm giữa năm.

Việc điều chỉnh sớm từ đầu năm được đánh giá là giúp doanh nghiệp chủ động kế hoạch sản xuất - kinh doanh, đồng thời tạo điều kiện cải thiện thu nhập cho người lao động.

Đối tượng nào được tăng lương?

Việc tăng lương tối thiểu áp dụng cho 2 nhóm. Thứ nhất là người lao động làm việc theo hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động.

Thứ hai là người sử dụng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động bao gồm: Doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp; cơ quan, tổ chức, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân có thuê mướn, sử dụng người lao động làm việc theo thỏa thuận. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến việc thực hiện mức lương tối thiểu quy định tại Nghị định này.

Từ 1/1/2026, người sử dụng lao động phải tăng lương cho người lao động nếu tiền lương của họ hiện tại thấp hơn mức lương tối thiểu mới từ 1/1/2026.

Người lao động đang có tiền lương bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu mới mà trước đó giữa hai bên đã thỏa thuận về việc tăng lương nếu đáp ứng đủ các điều kiện cụ thể và nay đáp ứng đủ thì người sử dụng lao động phải tăng lương.

Trường hợp người sử dụng lao động đã đưa ra thang lương, bảng lương, việc tăng lương áp dụng trong đơn vị mình. Nay người lao động đáp ứng các điều kiện để được tăng lương theo quy định của người sử dụng lao động thì người sử dụng lao động buộc phải tăng lương.

Người lao động có quyền đề xuất công ty tăng lương cho mình cao hơn mức lương tối thiểu không?

Quy định về áp dụng mức lương tối thiểu từ 1/1/2026 được nêu tại Điều 4 Nghị định 293/2025/NĐ-CP, cụ thể như sau:

- Mức lương tối thiểu tháng là mức lương thấp nhất làm cơ sở để thỏa thuận và trả lương đối với người lao động áp dụng hình thức trả lương theo tháng, bảo đảm mức lương theo công việc hoặc chức danh của người lao động làm việc đủ thời giờ làm việc bình thường trong tháng và hoàn thành định mức lao động hoặc công việc đã thỏa thuận không được thấp hơn mức lương tối thiểu tháng.

- Mức lương tối thiểu giờ là mức lương thấp nhất làm cơ sở để thỏa thuận và trả lương đối với người lao động áp dụng hình thức trả lương theo giờ, bảo đảm mức lương theo công việc hoặc chức danh của người lao động làm việc trong một giờ và hoàn thành định mức lao động hoặc công việc đã thỏa thuận không được thấp hơn mức lương tối thiểu giờ.

Đối với người lao động áp dụng hình thức trả lương theo tuần hoặc theo ngày hoặc theo sản phẩm hoặc lương khoán thì mức lương của các hình thức trả lương này nếu quy đổi theo tháng hoặc theo giờ không được thấp hơn mức lương tối thiểu tháng hoặc mức lương tối thiểu giờ. Mức lương quy đổi theo tháng hoặc theo giờ trên cơ sở thời giờ làm việc bình thường do người sử dụng lao động lựa chọn theo quy định của pháp luật lao động như sau:

- Mức lương quy đổi theo tháng bằng mức lương theo tuần nhân với 52 tuần chia cho 12 tháng; hoặc mức lương theo ngày nhân với số ngày làm việc bình thường trong tháng; hoặc mức lương theo sản phẩm, lương khoán thực hiện trong thời giờ làm việc bình thường trong tháng.

- Mức lương quy đổi theo giờ bằng mức lương theo tuần, theo ngày chia cho số giờ làm việc bình thường trong tuần, trong ngày; hoặc mức lương theo sản phẩm, lương khoán chia cho số giờ làm việc trong thời giờ làm việc bình thường để sản xuất sản phẩm, thực hiện nhiệm vụ khoán.

Ngoài ra, người lao động có quyền đề xuất công ty tăng lương cho mình cao hơn mức lương tối thiểu mới nếu thấy như vậy là tương xứng với công sức làm việc bỏ ra. Nếu công ty không đồng ý, và người lao động không muốn tiếp tục công việc này thì được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động và tuân thủ thời gian báo trước theo đúng quy định tại khoản 1 Điều 35 Bộ luật Lao động năm 2019.

Trả lương thấp hơn mức tối thiểu, doanh nghiệp sẽ bị phạt thế nào?

Từ ngày 1/1/2026, người sử dụng lao động có trách nhiệm tăng lương cho người lao động nếu mức lương hiện hưởng của họ đang thấp hơn mức lương tối thiểu quy định tại Nghị định 293/2025/NĐ-CP.

Mặt khác, theo khoản 3 Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH, người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, người sử dụng lao động khi có hành vi trả lương cho người lao động thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định sẽ bị phạt tiền theo các mức:

- Từ 20-30 triệu đồng đối với vi phạm từ 1-10 người lao động;

- Từ 30- 50 triệu đồng đối với vi phạm từ 11-50 người lao động;

- Từ 50-75 triệu đồng đối với vi phạm từ 51 người lao động trở lên.

Ngoài phạt tiền, người sử dụng lao động còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là: trả đủ tiền lương cộng với khoản tiền lãi của số tiền lương chậm trả, trả thiếu cho người lao động tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt đối với hành vi vi phạm nêu trên.

Theo Nghị định 293/2025/NĐ-CP, khi thực hiện mức lương tối thiểu người sử dụng lao động có trách nhiệm tổ chức rà soát lại các thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và các quy chế, quy định của người sử dụng lao động để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp; không được xóa bỏ hoặc cắt giảm các chế độ tiền lương khi người lao động làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật và các chế độ khác theo quy định của pháp luật lao động.

Cách áp dụng mức tăng lương tối thiểu theo địa bàn thế nào?

Nghị định cũng nêu rõ việc áp dụng địa bàn vùng được xác định theo nơi hoạt động của người sử dụng lao động.

Người sử dụng lao động hoạt động trên địa bàn thuộc vùng nào thì áp dụng mức lương tối thiểu quy định đối với địa bàn đó.

Doanh nghiệp có đơn vị, chi nhánh hoạt động trên các địa bàn có mức lương tối thiểu khác nhau thì đơn vị, chi nhánh hoạt động ở địa bàn nào, áp dụng mức lương tối thiểu quy định đối với địa bàn đó.

Người sử dụng lao động hoạt động trong khu công nghiệp, khu chế xuất nằm trên các địa bàn có mức lương tối thiểu khác nhau thì áp dụng theo địa bàn có mức lương tối thiểu cao nhất.

Bên cạnh đó, người sử dụng lao động hoạt động trên địa bàn có sự thay đổi tên hoặc chia tách thì tạm thời áp dụng mức lương tối thiểu quy định đối với địa bàn trước khi thay đổi tên hoặc chia tách cho đến khi Chính phủ có quy định mới.

Ngoài ra, người sử dụng lao động hoạt động trên địa bàn được thành lập mới từ một địa bàn hoặc nhiều địa bàn có mức lương tối thiểu khác nhau thì áp dụng mức lương tối thiểu theo địa bàn có mức lương tối thiểu cao nhất.