Họp Quốc hội: Thực hiện tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam 67 tỷ USD theo đầu tư công, chưa NĐT nào quan tâm

Chiều 8/12, Quốc hội nghe tờ trình đề xuất bổ sung cơ chế, chính sách áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam trị giá 67 tỷ USD. Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã có tờ trình gửi Quốc hội.

Bộ trưởng cho biết tại thời điểm trình Bộ Chính trị chấp thuận chủ trương đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam theo hình thức đầu tư công, chưa có nhà đầu tư quan tâm, đề xuất đầu tư tuyến đường sắt này.

Sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, đã có một số nhà đầu tư quan tâm đề xuất đầu tư. Tuy nhiên Nghị quyết 172 hiện chưa có quy định liên quan tới các hình thức đầu tư khác ngoài đầu tư công, nên cần thiết phải rà soát, nghiên cứu bổ sung chính sách.

Chính phủ nhận thấy để huy động được nhà đầu tư tư nhân tham gia cần một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt liên quan đến hỗ trợ tài chính, tín dụng, miễn thuế. Trước mắt, Chính phủ đề xuất 2 chính sách đặc thù cho dự án liên quan tới giải phóng mặt bằng và tiếp tục rà soát các chính sách khác.

Chính sách 1: Tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và công tác di dời công trình điện có điện áp từ 110 kV trở lên của dự án thành các dự án độc lập, nguồn vốn được bố trí từ ngân sách trung ương và địa phương. Lý do tách dự án được Chính phủ đưa ra là giúp đẩy nhanh tiến độ thực hiện; giảm thủ tục, trình tự, do đã tăng cường phân cấp cho địa phương. Luật Đầu tư công không quy định việc tách một dự án thành các dự án độc lập, do đó việc tách thành dự án độc lập thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội.

Chính sách 2: Trong thời gian Quốc hội không họp sẽ ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù cho phương thức đầu tư để kịp thời triển khai dự án.

Hầu hết các doanh nghiệp tư nhân đều muốn tự đầu tư

Trước kỳ họp, Chính phủ đã mời 6 doanh nghiệp đề xuất làm dự án gồm: Công ty TNHH Việt Nam 3000 - Tập đoàn Đầu tư và Phát triển Việt Nam, CTCP Tập đoàn Discovery, CTCP Vận tải đường sắt Việt Nam, CTCP Tập đoàn Trường Hải, CTCP Đầu tư và Phát triển Đường sắt Cao tốc VinSpeed, Liên danh Mekolor - Great (USA).

Buổi họp ghi nhận đề xuất đầu tư từ phía các doanh nghiệp theo phương án tư nhân hoặc PPP.

Trong đó, 2 ông lớn VinSpeed và THACO đề xuất tự đầu tư, với 20% vốn tự thu xếp và 80% huy động Nhà nước.

Hai doanh nghiệp tuyên bố không cần huy động tiền từ Nhà nước là Liên danh Mekolor - Great (USA) và Tập đoàn Discovery.

Tuy nhiên, Chính phủ thông tin Mekolor - Great (USA) từng tuyên bố hùng hồn về việc huy động 100 tỷ USD cho dự án nhưng địa chỉ cung cấp cũng không liên lạc được.

Discovery trước đó cam kết triển khai chỉ trong 6 năm (+1 năm chuẩn bị) với tổng vốn 63 tỷ USD. Thời gian khai thác 69 năm sau đó bàn giao toàn bộ tài sản và công nghệ cho Nhà nước. Doanh nghiệp này tuyên bố tự huy động vốn thông qua hợp tác quốc tế, không phát sinh nợ công và không sử dụng vốn vay từ ngân sách Nhà nước.

Tại cuộc họp, lãnh đạo doanh nghiệp thừa nhận nhân sự hiện chỉ khoảng 70 người và tổng vốn khoảng 2.000 - 3.000 tỷ đồng, chỉ bằng khoảng 0,2% tổng mức đầu tư của dự án 67 tỷ USD. Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết doanh nghiệp không đáp ứng yêu cầu dự án.