Tính phương án NĐT đường sắt cao tốc Bắc - Nam 67 tỷ USD chậm tiến độ, vi phạm, mất khả năng tài chính hoặc phá sản

Ngày 3/11, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo, cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam, có tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 67 tỷ USD.

Phó Thủ tướng yêu cầu đặc biệt quan tâm đến các ưu đãi nổi trội cho đầu tư tư nhân và phương thức đối tác công tư (PPP), đồng thời xây dựng cơ chế kiểm soát rủi ro, bảo vệ an toàn nguồn vốn Nhà nước.

“Khi đầu tư công, Nhà nước chịu trách nhiệm quản lý và rủi ro; khi đầu tư tư nhân, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm tương ứng” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Quốc hữu hóa dự án nếu nhà đầu tư có rủi ro

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, dự thảo Nghị quyết đề xuất nhóm cơ chế, chính sách đặc thù gồm: quy định chung cho cả 3 hình thức đầu tư công, PPP và đầu tư kinh doanh; quy định riêng cho đầu tư kinh doanh và PPP; cùng cơ chế phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quá trình triển khai.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đề nghị bổ sung cơ chế chia sẻ nguồn lực với ngân sách địa phương, tương tự các dự án hạ tầng lớn đang triển khai, đồng thời cho phép doanh nghiệp Nhà nước có khả năng tham gia đầu tư hạ tầng được huy động vốn thay vì chỉ dựa vào ngân sách Trung ương.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Ngọc Cảnh cho rằng cần làm rõ cơ chế cho vay của Nhà nước trong các dự án đầu tư kinh doanh, bao gồm giới hạn cấp tín dụng và trách nhiệm giám sát nguồn vốn.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú lưu ý Nghị quyết phải bảo đảm tính thống nhất với các luật hiện hành.

Những cơ chế tài chính quan trọng như tỷ lệ vốn Nhà nước cho vay, giới hạn tín dụng, hay chia sẻ rủi ro cần được đánh giá kỹ lưỡng về tác động, khả thi và phòng ngừa tiêu cực. Đặc biệt, dự thảo cần bổ sung quy định ràng buộc trách nhiệm, cam kết, cũng như cơ chế xử lý nếu nhà đầu tư chậm tiến độ, vi phạm, mất khả năng tài chính hoặc phá sản.

Sau khi lắng nghe, Phó Thủ tướng yêu cầu phải có luận chứng đầy đủ về năng lực nhà đầu tư, cơ chế kiểm soát dòng vốn, phương án phòng ngừa rủi ro và bảo toàn tài sản hình thành từ vốn Nhà nước. Đồng thời, dự thảo cần quy định rõ trách nhiệm doanh nghiệp trong cả 2 trường hợp: rủi ro khách quan (thiên tai, dịch bệnh, biến động bất khả kháng) và rủi ro chủ quan do năng lực yếu kém hoặc vi phạm, kể cả phương án Nhà nước tiếp quản hoặc quốc hữu hóa tài sản để bảo vệ lợi ích công.